نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 5 صفحه : 257
حقوقى"، به اين معنى كه اگر مثلا مدرسهاى وقف بر محصلين خاصى بود، و كسى
در آغاز مشمول شرايط بود و بعدا فاقد شرايط شد، اخراج او از آن مدرسه هيچ مانعى
ندارد، و هم چنين اگر متولى مدرسه اختياراتى به خاطر رعايت مصالح مدرسه داشت، هيچ
مانعى ندارد كه براى حفظ نظم و موقعيت آن، از آن اختيارات مشروع استفاده كند (بنا
بر اين مطالبى كه در تفسير المنار در ذيل آيه بر خلاف اين مطلب ديده مىشود، ناشى
از اشتباه طرد مذهبى با طرد حقوقى است).
***
در آيه بعد به ثروتمندان بىايمان هشدار مىدهد كه اين جريانات آزمايشهايى
است براى آنها، و اگر از كوره اين آزمايشها نادرست بيرون آيند، بايد عواقب دردناك
آن را تحمل كنند، مىگويد:" اين چنين بعضى از آنها را با بعض ديگر
آزموديم" (وَ كَذلِكَ فَتَنَّا بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ).
" فتنه" در اينجا به معنى آزمايش است، [1] چه آزمايشى از اين سنگينتر كه اشراف و
ثروتمندانى كه سالها عادت كردهاند حساب خود را به كلى از طبقات پائين جدا كنند،
نه در شادى با آنها شريك باشند، و نه در غم و رنج، و حتى قبرهايشان هم از يكديگر
فاصله داشته باشد، يك مرتبه تمام اين آداب و رسوم را در هم بشكنند، و اين زنجيرهاى
عظيم را از دست و پاى خود بردارند و به آئينى بهپيوندد كه پيشگامان آن به اصطلاح
از طبقه فقرا و پائين محسوب مىشوند.
سپس اضافه مىكند: كار اين توانگران به جايى مىرسد كه با نگاه تحقير به
مؤمنان راستين نگريسته و مىگويند:" آيا اينها هستند كه خداوند از ميان ما
برگزيده، و نعمت ايمان و اسلام به آنها ارزانى داشته است"؟ آيا اينها قابل
[1] براى توضيح بيشتر به جلد 2 تفسير
نمونه صفحه 13 و 17 ذيل آيه 191 سوره بقره و 193 مراجعه كنيد.
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 5 صفحه : 257