نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 5 صفحه : 175
خير و بركت و پيروزى و سعادتى نصيب تو شود از پرتو قدرت او است زيرا او است كه
بر همه چيز توانا است" (وَ إِنْ
يَمْسَسْكَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلا كاشِفَ لَهُ إِلَّا هُوَ وَ إِنْ يَمْسَسْكَ
بِخَيْرٍ فَهُوَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ) [1] در
حقيقت توجه به غير خدا به خاطر اين است كه يا آنها را سرچشمه خيرات و يا برطرف
كننده مصائب و مشكلات مىدانند، همانطور كه خضوع تا سر حد پرستش در برابر صاحبان
قدرت و زر و زور نيز يكى از اين دو انگيزه را دارد، آيه فوق مىگويد اراده خداوند
بر همه چيز حكومت مىكند، اگر نعمتى را از كسى سلب كند و يا نعمتى را به كسى
ارزانى دارد هيچ منبع قدرتى در جهان نيست كه بتواند آن را دگرگون سازد، پس چرا در
برابر غير خدا سر تعظيم فرود مىآورند؟
تعبير به" يمسسك" در مورد" خير" و" شر" كه از
ماده" مس" گرفته شده اشاره به اين است كه حتى كوچكترين خير و شرى بدون
اراده و قدرت او ممكن نيست.
اين موضوع نيز لازم به تذكر است كه: آيه فوق با صراحت كامل عقيده"
ثنويين" (دوگانه پرستان) را كه قائل به دو مبدأ خير و شر بودند رد مىكند و
هر دو را از ناحيه خدا مىداند، ولى در جاى خود گفتهايم كه" شر مطلق"
در جهان وجود ندارد و بنا بر اين هنگامى كه شر به خدا نسبت داده مىشود منظور
امورى است كه به ظاهر سلب نعمت است ولى در واقع و در مورد خود خير است، يا براى
بيدار باش و يا تعليم و تربيت و برطرف ساختن غرور و طغيان و خود خواهى و يا به
خاطر مصالح ديگر است.
در آيه بعد براى تكميل اين بحث مىگويد:" او است كه بر تمام بندگان قاهر
و مسلط است" (وَ هُوَ الْقاهِرُ
فَوْقَ عِبادِهِ).
[1]" ضر" عبارت است از
كمبودهايى كه به انسان دست مىدهد اعم از اينكه جنبه بدنى داشته باشد مثل نقصان
عضو و انواع بيماريها و يا جنبه روحى داشته باشد مثل جهل و سفاهت و جنون و يا
جنبههاى ديگر مانند از بين رفتن مال و مقام و فرزندان.
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 5 صفحه : 175