وَ الَّذِينَ هاجَرُوا فِي اللَّهِ مِنْ بَعْدِ ما ظُلِمُوا لَنُبَوِّئَنَّهُمْ فِي الدُّنْيا حَسَنَةً:

" و آنها كه مورد ستم واقع شدند و به دنبال آن در راه خدا مهاجرت اختيار كردند جايگاه پاكيزه‌اى در دنيا خواهند داشت.

اين نكته نيز لازم به تذكر است، كه هجرت از نظر اسلام تنها هجرت مكانى و خارجى نيست، بلكه بايد قبل از اين هجرت هجرتى از درون آغاز شود، و آن" هجرت" و" دورى" از چيزهايى است كه منافات با اصالت و افتخارات انسانى دارد، تا در سايه آن براى هجرت خارجى و مكانى آماده شود. و اين هجرت لازم است، تا اگر نيازى به هجرت مكانى نداشت، در پرتو اين هجرت درونى در صف مهاجران راه خدا در آيد.

اصولا روح هجرت همان فرار از" ظلمت" به" نور" و از كفر به ايمان، از گناه و نافرمانى به اطاعت فرمان خدا است، و لذا در احاديث مى‌خوانيم: مهاجرانى كه جسمشان هجرت كرده اما در درون و روح خود هجرتى نداشته‌اند، در صف مهاجران نيستند، و به عكس آنها كه نيازى به هجرت مكانى نداشته‌اند، اما دست به هجرت در درون وجود خود زده‌اند، در زمره مهاجرانند. امير مؤمنان على ع مى‌فرمايد:

و يقول الرجل هاجرت، و لم يهاجر، انما المهاجرون الذين يهجرون السيئات و لم ياتوا بها

:" بعضى مى‌گويند مهاجرت كرده‌ايم در حالى كه مهاجرت واقعى نكرده‌اند مهاجران واقعى آنها هستند كه از گناهان هجرت مى‌كنند و مرتكب آن نمى‌شوند [1] پيامبر ص فرمود:

من فر بدينه من ارض الى ارض و ان كان شبرا من الارض استوجب الجنة و كان رفيق محمد و ابراهيم عليهما السلام‌

:______________________________

(1) سفينة البحار (هجر).