نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 4 صفحه : 450
نقل بعضى از مفسران" فنحاس بن عازورا" رئيس" بنى قينقاع"
يا" نباش بن قيس" طبق نقل بعضى ديگر بوده است).
و از آنجا كه بقيه نيز به گفتار او راضى بودند، قرآن اين سخن را به همه آنها
نسبت داده، مىگويد:" يهود گفتند دست خدا به زنجير بسته شده"! (قالَتِ الْيَهُودُ يَدُ اللَّهِ مَغْلُولَةٌ) بايد توجه داشت كه" يد" در لغت عرب به معانى
زيادى اطلاق مىشود كه يكى" دست" است و ديگرى" نعمت" و"
قدرت" و" زمامدارى و حكومت" و" تسلط" مىباشد. البته
معنى اصلى همان دست مىباشد.
و از آنجا كه انسان بيشتر كارهاى مهم را با دست خود انجام ميدهد، به عنوان
كنايه در معانى ديگر به كار رفته است، همانطور كه كلمه" دست" در زبان
فارسى نيز چنين است.
از بسيارى از رواياتى كه از طريق اهل بيت ع به ما رسيده استفاده مىشود كه اين
آيه اشاره به اعتقادى است كه يهود در باره مساله قضا و قدر و سرنوشت و تفويض
داشتند و معتقد بودند كه در آغاز خلقت خداوند همه چيز را معين كرده و آنچه بايد
انجام بگيرد، انجام گرفته است و حتى خود او هم عملا نمىتواند تغييرى در آن ايجاد
كند! [1] البته
ذيل آيه (بَلْ يَداهُ مَبْسُوطَتانِ) بطورى كه خواهد آمد همان معنى اول را تاييد مىكند ولى
معنى دوم نيز مىتواند با معنى اول در يك مسير قرار گيرد، زيرا هنگامى كه زندگى
يهود بهم خورد و ستاره اقبالشان غروب كرد معتقد بودند اين يك سرنوشت است و سرنوشت
را نمىتوان تغيير داد، زيرا از آغاز همه اين سرنوشتها تعيين شده و عملا دست خدا
بسته است!! خداوند در پاسخ آنها نخست به عنوان نكوهش و مذمت از اين عقيده ناروا
مىگويد:" دست آنها در زنجير باد، و به خاطر اين سخن ناروا از رحمت
[1] تفسير نور الثقلين جلد اول صفحه
649 و تفسير برهان جلد اول صفحه 486.
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 4 صفحه : 450