و اطعنا (شنيديم و اطاعت كرديم) مى‌گفتند: سمعنا و عصينا! (شنيديم و مخالفت كرديم!) و گاهى دست به مخفى ساختن قسمتى از آيات الهى ميزدند، آنچه را موافق ميلشان آشكار، و آنچه بر خلاف ميلشان بود كتمان مى‌كردند، حتى گاهى با وجود حاضر بودن كتاب آسمانى براى اغفال مردم دست روى قسمتى از آن مى‌گذاشتند، كه طرف نتواند آن را بخواند چنان كه در ذيل آيه 41 سوره مائده در داستان" ابن صوريا" خواهد آمد.

آيا خدا كسى را سنگدل مى‌كند؟

در آيه مورد بحث ميخوانيم كه خداوند سنگدلى جمعى از يهود را بخود نسبت مى‌دهد و ميدانيم كه اين سنگدلى و عدم انعطاف در مقابل حق سرچشمه انحرافات و گناهانى ميشود، در اينجا اين سؤال پيش مى‌آيد با اينكه فاعل اين كار خدا است چگونه اين اشخاص در برابر اعمال خود مسئولند و آيا اين يك نوع جبر نيست؟

با دقت در آيات مختلف قرآن و حتى در آيه مورد بحث روشن ميشود كه در موارد بسيارى افراد بر اثر اعمال خلافشان از لطف خداوند و هدايت او محروم ميشوند و در حقيقت عملشان سرچشمه يك سلسله انحرافات فكرى و اخلاقى ميگردد، كه گاه نمى‌توانند خود را به هيچ وجه از عواقب آن بر كنار دارند، اما از آنجا كه هر سببى اثرش به فرمان خدا است اينگونه آثار در قرآن بخداوند نسبت داده شده است، مثلا در آيه مورد بحث ميفرمايد: چون پيمان شكنى كردند دلهاى آنها را سخت و غير قابل انعطاف ساختيم و در آيه 27 سوره ابراهيم ميفرمايد: وَ يُضِلُّ اللَّهُ الظَّالِمِينَ‌ (خداوند ستمگران را گمراه ميكند) و در آيه 77 سوره توبه در باره بعضى از پيمان‌شكنان ميفرمايد:

فَأَعْقَبَهُمْ نِفاقاً فِي قُلُوبِهِمْ إِلى‌ يَوْمِ يَلْقَوْنَهُ بِما أَخْلَفُوا اللَّهَ ما وَعَدُوهُ‌