در حديثى از پيامبر اكرم ص نقل شده كه فرمود:

انما انا بشر و انكم تختصمون الى و لعل بعضكم يكون الحن بحجته من بعض فاقضى بنحو ما اسمع فمن قضيت له من حق اخيه شيئا فلا ياخذه فانما اقطع له قطعة من النار!

" من بشرى همانند شما هستم (و مامور به ظاهرم) شايد بعضى از شما به هنگام بيان دليل خود قوى‌تر از بعضى ديگر باشيد، و من هم بر طبق همان دليل قضاوت مى‌كنم، در عين حال بدانيد داورى من كه بر طبق ظاهر دليل طرفين صورت مى‌گيرد، حق واقعى را تغيير نمى‌دهد، بنا بر اين اگر من به سود كسى (طبق ظاهر) قضاوت كنم و حق ديگرى را به او بدهم پاره‌اى از آتش جهنم در اختيار او قرار داده‌ام و بايد از آن بپرهيزد" [1] از اين حديث به خوبى روشن مى‌شود كه پيامبر ص وظيفه دارد مطابق ظاهر و بر طبق دليل طرفين دعوا قضاوت كند، البته در چنين داورى معمولا حق به حقدار مى‌رسد، ولى گاهى هم ممكن است ظاهر دليل و گواهى گواهان با واقع تطبيق نكند، اينجا است كه بايد توجه داشت كه حكم داور به هيچ وجه واقع را تغيير نمى‌دهد، و حق، باطل، و باطل حق نمى‌شود.

[1] المنار ج پنجم صفحه 394 به نقل از صحيح بخارى و صحيح مسلم.