نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 3 صفحه : 418
اما در برابر بت سجده كردند و به طغيانگران اظهار ايمان نمودند (أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوتُوا نَصِيباً مِنَ
الْكِتابِ يُؤْمِنُونَ بِالْجِبْتِ وَ الطَّاغُوتِ).
به اين هم قناعت نكردند، بلكه به كفار گفتند: راه شما از مسلمانان به هدايت
نزديكتر است (وَ يَقُولُونَ لِلَّذِينَ كَفَرُوا هؤُلاءِ
أَهْدى مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا سَبِيلًا).
جبت و طاغوت
واژه" جبت" تنها در همين آيه از قرآن مجيد به كار رفته، و اسم جامد
است و هيچگونه مشتقاتى ندارد و مىگويند در اصل يك لغت حبشى بوده كه به معنى"
سحر" يا" ساحر" و يا" شيطان" به كار مىرفته، سپس در لغت
عرب وارد شده و به همين معنى يا به معنى بت و هر معبودى غير از خدا استعمال
مىشود، و گفته مىشود كه در اصل" جبس" بوده و سپس" س" آن
تبديل به" ت" شده است.
واژه" طاغوت" در هشت مورد از قرآن مجيد به كار رفته و همانطور كه در
جلد اول اين تفسير صفحه 207 ذيل آيه 256 سوره بقره گفتيم، صيغه مبالغه [1] از ماده طغيان
به معنى تعدى و تجاوز از حد و مرز است و به هر چيزى كه موجب تجاوز از حد شود (از
جمله بتها) گفته مىشود، به همين جهت شيطان، بت، حاكم جبار و متكبر و هر معبودى
غير از خدا و هر مسيرى كه به غير حق منتهى شود، طاغوت ناميده مىشود،- اين بود
معنى دو واژه فوق به طور كلى.
اما در اينكه منظور از اين دو كلمه در آيه مورد بحث چيست؟ مفسران تفسيرهاى
مختلفى دارند، بعضى گفتهاند اينها نام دو بت بودهاند كه جمعيت يهود در داستان
فوق در برابر آن سجده كردند، و بعضى گفتهاند:" جبت" در اينجا به معنى
بت و طاغوت به معنى بتپرستان و يا حاميان بت است كه به عنوان سخنگوى
[1]- تفسير المنار جلد سوم صفحه 35 و
به عقيده بعضى مصدر است كه به معنى وصفى و صيغه مبالغه به كار رفته است.
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 3 صفحه : 418