نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 3 صفحه : 399
در اينجا توجه به چند نكته لازم است:
1- جمله فلم تجدوا ماء كه به اصطلاح با فاء تفريع شروع شده مربوط به جمله أَوْ عَلى سَفَرٍ است
يعنى هنگامى كه در مسافرت باشيد ممكن است، آب پيدا نكنيد و نيازمند به تيمم شويد-
زيرا هنگامى كه انسان در شهر است كمتر چنين اتفاق مىافتد. و از اينجا روشن مىشود
كه سخنى را كه بعضى از مفسران مانند نويسنده المنار گفته است كه" مسافرت به
تنهايى براى تيمم كردن بجاى وضو كافى است حتى اگر انسان آب در اختيار داشته
باشد" سخن بىاساسى است، زيرا كلمه فاء تفريع در فلم تجدوا اين سخن را ابطال
مىكند، چون مفهوم آن اين است كه مسافرت گاهى موجب عدم دسترسى به آب مىگردد و در
اينجا بايد تيمم كرد، نه اينكه مسافرت به تنهايى مجوز تيمم است، و عجب اين است كه
نويسنده مزبور به- فقهاى اسلام در اين زمينه حمله كرده در حالى كه حمله مزبور هيچ
موردى ندارد.
2- كلمه" او" در أَوْ جاءَ
أَحَدٌ مِنْكُمْ مِنَ الْغائِطِ به معنى واو
است زيرا تنها بيمار بودن يا مسافر بودن سبب تيمم نمىشود، بلكه در چنين حالى اگر
موجبات وضو يا غسل حاصل شود، آن گاه تيمم واجب مىگردد.
3- عفت بيان قرآن در اين آيه همانند بسيارى از آيات ديگر كاملا مشهود است زيرا
هنگامى كه مىخواهد از قضاى حاجت سخن بگويد تعبيرى را انتخاب مىكند كه هم مطلب را
بفهماند و هم واژه صريح و نامناسبى به كار نبرده باشد و مى- گويد: أَوْ جاءَ أَحَدٌ مِنْكُمْ مِنَ الْغائِطِ توضيح اينكه" غائط" بر خلاف مفهومى كه امروز از
آن مىفهمند [1] در اصل
به معنى زمين گودى است كه انسان را از انظار دور مىدارد و افراد بيابان گرد و
مسافر در آن زمان براى" قضاى حاجت" آنجا مىرفتند، تا از ديدگاه مردم
دور باشند، بنا بر اين معنى جمله چنين مىشود:
" اگر يكى از شما از مكان گودى آمده باشد ..." كه روى هم رفته كنايه
از قضاى حاجت است و جالب اينكه به جاى" شما"" يكى از شما" به
كار رفته تا عفت بيان آن
[1]- غائط در تعبيرات امروز غالبا به
مدفوع انسان گفته مىشود.
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 3 صفحه : 399