وَ الَّذِينَ عَقَدَتْ أَيْمانُكُمْ فَآتُوهُمْ نَصِيبَهُمْ‌ سپس اضافه مى‌كند:" كسانى كه با آنها پيمان بسته‌ايد، نصيب و سهم آنها را از ارث بپردازيد" و اينكه در آيه از پيمان، تعبير به عقد يمين (گره زدن با دست راست) شده به خاطر آن است كه انسان معمولا براى هر كار بيشتر از دست راست استفاده مى‌كند و پيمان نيز شبيه به يك نوع گره زدن است.

اكنون ببينيم" هم پيمانها" يى كه بايد سهم ارث آنها را پرداخت چه اشخاصى هستند؟

بعضى از مفسران احتمال داده‌اند كه منظور" زن و شوهر" است، زيرا آنها با يكديگر پيمان زناشويى بسته‌اند، ولى اين احتمال بعيد به نظر مى‌رسد چون تعبير ازدواج به" عقد يمين" و مانند آن در قرآن بسيار كم است، به علاوه تكرار مطالب گذشته محسوب مى‌شود.

آنچه به مفهوم آيه نزديكتر است همان پيمان" ضمان جريره" مى‌باشد كه قبل از اسلام وجود داشت، و اسلام آن را اصلاح كرد، و چون جنبه سازنده داشت بر آن صحه گذاشت، و آن چنين بود كه:" دو نفر با هم قرار مى‌گذاشتند كه در كارها" برادروار" به يكديگر كمك كنند، و در برابر مشكلات يكديگر را يارى نمايند، و به هنگامى كه يكى از آنها از دنيا برود، شخصى كه بازمانده است از وى ارث ببرد" اسلام اين پيمان دوستى و برادرى را به رسميت شناخت، ولى تاكيد كرد كه ارث بردن چنين هم پيمانى منحصرا در زمينه عدم وجود طبقات خويشاوندان خواهد بود، يعنى اگر خويشاوندى باقى نماند شخصى كه با او" ولاء ضمان جريره" پيدا كرده و چنان معاهده‌اى را بسته است از وى ارث مى‌برد (شرح بيشتر اين موضوع در كتب فقهى در كتاب ارث آمده است)[1]

تفسير نمونه ؛ ج‌3 ؛ ص368

[1]- صورت پيمان ضمان جريره چنين است:" عاقدتك على ان تنصرنى و انصرك و تعقل عنى و اعقل عنك و ترثنى و ارثك فيقول الآخر قبلت":" با تو پيمان بستم كه مرا يارى كنى و من ترا يارى كنم و در پرداختن غرامتها به من كمك كنى و من نيز به تو كمك كنم و از من ارث ببرى و من از تو نيز ارث ببرم" سپس نفر مقابل مى‌گويد:

" قبول كردم".