نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 3 صفحه : 36
پاسخ
دقت در مجموع
اين آيات پاسخ سؤال را روشن مىسازد، زيرا چنين استفاده مىشود كه" امر به
معروف و نهى از منكر" دو مرحله دارد: يكى" مرحله فردى" كه هر كس
موظف است به تنهايى ناظر اعمال ديگران باشد، و ديگرى" مرحله دسته جمعى"
كه امتى موظفند براى پايان دادن به نابسامانيهاى اجتماع دست به- دست هم بدهند و با
يكديگر تشريك مساعى كنند.
قسمت اول
وظيفه عموم مردم است، و چون جنبه فردى دارد طبعا شعاع آن محدود بتوانايى فرد است،
اما قسمت دوم شكل واجب كفايى بخود مىگيرد و چون جنبه دسته جمعى دارد و شعاع قدرت
آن وسيع و طبعا از شئون حكومت اسلامى محسوب مىشود. اين دو شكل از مبارزه با فساد
و دعوت به سوى حق، از شاهكارهاى قوانين اسلامى محسوب مىگردد، و مسئله تقسيم كار
را در سازمان حكومت اسلامى و لزوم تشكيل يك گروه نظارت بر وضع اجتماعى و سازمانهاى
حكومت مشخص مىسازد.
سابق بر اين
در ممالك اسلامى (و امروز در پارهاى از كشورهاى اسلامى، مانند حجاز) با الهام از
آيه فوق تشكيلاتى مخصوص مبارزه با فساد و دعوت به- انجام مسئوليتهاى اجتماعى به
نام اداره حسبه و ماموران آن به نام" محتسب" و يا" آمرين
بمعروف" وجود داشته است كه مامور بودند با همكارى يكديگر با هر گونه فساد و
زشتكارى در ميان مردم، و يا هر گونه ظلم و فساد در دستگاه حكومت مبارزه كنند، و
هم چنين مردم را به كارهاى نيك و پسنديده تشويق نمايند.
بنا بر اين
وجود اين جمعيت با آن قدرت وسيع، هيچگونه منافاتى با عمومى بودن وظيفه امر بمعروف
و نهى از منكر در شعاع فرد و با قدرت محدود ندارد.
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 3 صفحه : 36