وَ هَدَيْناهُ النَّجْدَيْنِ:" ما انسان را به خير و شر هدايت كرديم".

و به تعبير ديگر: خداوند آن چنان قدرت تشخيص و عقل و و جدان بيدار، به او داده كه" فجور" و" تقوى" را از طريق" عقل" و" فطرت" در مى‌يابد.

و لذا بعضى از مفسران گفته‌اند اين آيه در حقيقت اشاره به مساله" حسن و قبح عقلى" است كه خداوند توانايى درك آن را به انسانها داده است.

قابل توجه اينكه خداوند نعمتهاى فراوانى در اختيار بشر گذارده، ولى از ميان تمام اين نعمتها در اينجا روى مساله الهام" فجور" و" تقوى" و درك حسن و قبح تكيه كرده، چرا كه اين مساله سرنوشت‌سازترين مسائل زندگى بشر است.

" زكيها" از ماده" تزكية" در اصل- چنان كه راغب در مفردات آورده- به معنى نمو و رشد دادن است، و زكات نيز در اصل به معنى نمو و رشد است، و لذا در روايتى از على ع مى‌خوانيم:

المال تنقصه النفقة و العلم يزكوا على الانفاق.

مال با انفاق نقصان مى‌يابد ولى علم با انفاق نمو مى‌كند" [1] سپس اين واژه به معنى تطهير و پاك كردن نيز آمده، شايد به اين مناسبت كه پاكسازى از آلودگيها سبب رشد و نمو است، و در آيه مورد بحث هر دو معنى امكان دارد.

آرى رستگارى از آن كسى است كه نفس خويش را تربيت كند و رشد و نمو دهد، و از آلودگى به خلق و خوى شيطانى و گناه و عصيان و كفر پاك سازد

[1]" نهج البلاغه"" كلمات قصار" كلمه 147.