نكته: برنامه چهار ماده‌اى خوشبختى‌

قابل توجه اينكه قرآن براى نجات از آن خسران عظيم برنامه جامعى تنظيم كرده كه در آن بر چهار اصل تكيه شده است:

اصل اول در اين برنامه مساله" ايمان" است كه زيربناى همه فعاليتهاى انسان را تشكيل مى‌دهد، چرا كه تلاشهاى عملى انسان از مبانى فكرى و اعتقادى او سرچشمه مى‌گيرد، نه همچون حيوانات كه حركاتشان به خاطر انگيزه‌هاى غريزى است.

و به تعبير ديگر اعمال انسان تبلورى است از عقائد و افكار او، و به همين دليل تمام انبياى الهى قبل از هر چيز به اصلاح مبانى عقيدتى امتها مى‌پرداختند، مخصوصا با شرك كه سرچشمه انواع رذائل و بدبختيها و پراكندگيها است به مبارزه مى‌پرداختند.

جالب اينكه" ايمان" در اينجا به طور مطلق ذكر شده است، تا شامل ايمان به همه مقدسات گردد، يعنى از ايمان به خدا و صفات او گرفته، تا ايمان به قيامت و حساب و جزا و كتب آسمانى و انبياى الهى و اوصياى آنها.

در اصل دوم به ميوه درخت بارور و پر ثمره ايمان پرداخته از" اعمال صالح" سخن مى‌گويد.

چه تعبير وسيع و پر محتوايى، آرى" صالحات" همان" اعمال شايسته" نه فقط عبادات، نه تنها انفاق فى سبيل اللَّه، نه فقط جهاد در راه خدا، نه تنها كسب علم و دانش، بلكه هر كار شايسته‌اى كه وسيله تكامل نفوس و پرورش اخلاق و قرب الى اللَّه و پيشرفت جامعه انسانى در تمام زمينه‌ها شود.

اين تعبير حتى كارهاى كوچكى همچون برداشتن يك سنگ مزاحم را از سر