تفسير: سوگند به جهادگران بيدار!

گفتيم اين سوره با سوگندهاى بيدارگرى آغاز شد، نخست مى‌فرمايد:

" به اسبان دونده‌اى كه نفس‌زنان (به سوى ميدان جهاد) پيش رفتند سوگند" (وَ الْعادِياتِ ضَبْحاً) [1] يا به شتران حاجيان كه از سرزمين عرفات به مشعر الحرام و از مشعر نفس زنان به سوى منى حركت مى‌كنند سوگند.

" عاديات" جمع" عادية" از ماده" عدو" (بر وزن صبر) در اصل به معنى گذشتن و جدا شدن است، خواه قلبا بوده باشد كه آن را" عداوت" گويند و يا در حركت خارجى كه آن را" عدو" (دويدن) مى‌خوانند، و گاه در معاملات است كه آن را" عدوان" مى‌نامند، و در اينجا منظور همان دويدن با سرعت است.

" ضبح" (بر وزن مدح) به معنى صداى نفسهاى تند و سريع اسب است كه هنگام دويدن از او به گوش مى‌رسد.

همانگونه كه در بالا اشاره كرديم در تفسير اين آيه دو نظر وجود دارد:

نخست اينكه منظور سوگند به اسبهايى است كه با سرعت به سوى ميدان جهاد پيش مى‌روند، و از آنجا كه جهاد امر مقدسى است اين حيوانات نيز در اين مسير مقدس آن چنان ارزش پيدا مى‌كنند كه شايسته است سوگند به آنها ياد شود.

[1] در اينجا قاعدتا بايد گفته شود" و العاديات عدوا" ولى از آنجا كه لازمه عدو (دويدن) نفس زدن مى‌باشد به جاى آن" ضبحا" گفته شده، بعضى نيز گفته‌اند آيه جمله محذوفى دارد و در تقدير چنين است و العاديات يضبحن ضبحا.