نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 27 صفحه : 227
با چهرههاى عبوس و تيره و تاريك در محشر گام مىنهند.
يا هر امتى همراه امام و رهبر و پيشوايشان هستند، همانگونه كه در آيه 71 سوره
اسراء آمده: يَوْمَ نَدْعُوا كُلَّ أُناسٍ
بِإِمامِهِمْ:" روزى كه هر گروهى را با پيشوايشان فرا
مىخوانيم".
و يا اينكه مؤمنان با مؤمنان و كافران با كافران محشور مىشوند.
جمع ميان اين تفسيرها كاملا ممكن است زيرا مفهوم آيه گسترده است.
" يصدر" از ماده" صدر" (بر وزن صبر) به معنى خارج شدن
شتران از آبگاه است كه به صورت انبوه و هيجان زده بيرون مىآيند به عكس"
ورود" كه به معنى داخل شدن آنها در آبگاه است و در اينجا كنايه از خروج اقوام
مختلف از قبرها و آمدنشان در محشر براى حسابرسى است.
اين احتمال نيز داده شده كه منظور خروجشان از محشر، و حركت به سوى جايگاهشان
در بهشت و دوزخ است.
معنى اول با آيات گذشته تناسب بيشترى دارد.
منظور از جمله ليروا اعمالهم:" تا اعمالشان را به آنها نشان دهند"
مشاهده جزاى اعمال است.
يا مشاهده نامه اعمال كه هر نيك و بدى در آن ثبت است.
يا مشاهده باطنى به معنى معرفت و شناخت چگونگى اعمالشان است.
و يا به معنى" تجسم اعمال" و مشاهده خود اعمال است.
تفسير اخير با ظاهر آيه از همه موافقتر است، و اين آيه يكى از روشنترين آيات
بر مساله تجسم اعمال محسوب مىشود كه در آن روز اعمال آدمى به صورتهاى مناسبى تجسم
مىيابد و در برابر او حضور پيدا مىكند، و همنشينى با آن مايه نشاط يا رنج و بلا
است.
***
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 27 صفحه : 227