و نشاط روحانى و معنوى باشد"! [1] چرا چنين نباشد در حالى كه هدف اصلى تلاوت، تعليم و تربيت است.

و روايات در اين زمينه بسيار است.

3- تلاش براى معاش همرديف جهاد

در آيه فوق- چنان كه ديديم- تلاش براى زندگى را در كنار" جهاد فى سبيل اللَّه" قرار داده، و اين نشان مى‌دهد كه اسلام براى اين موضوع اهميت زيادى قائل است، چرا چنين نباشد در حالى كه يك ملت فقير و گرسنه و محتاج به بيگانه، هرگز استقلال و عظمت و سربلندى نخواهد يافت، و اصولا" جهاد اقتصادى" بخشى از" جهاد با دشمن" است.

در اين زمينه جمله‌اى از عبد اللَّه بن مسعود صحابى معروف نقل شده است كه مى‌گويد: ايما رجل جلب شيئا الى مدينة من مدائن المسلمين، صابرا محتسبا، فباعه بسعر يومه، كان عند اللَّه بمنزلة الشهداء، ثم قرأ" وَ آخَرُونَ يَضْرِبُونَ فِي الْأَرْضِ‌" ..." هر كس متاعى را به يكى از شهرهاى مسلمانان ببرد، و زحمات خود را در اين راه براى خدا محسوب دارد، سپس آن را به قيمت عادلانه آن روز بفروشد چنين كسى در پيشگاه خدا به منزله شهيدان است سپس اين جمله از آيه آخر سوره مزمل را به عنوان شاهد تلاوت كرد: وَ آخَرُونَ يَضْرِبُونَ فِي الْأَرْضِ‌ [2]

[1]" مجمع البيان" جلد 10 صفحه 382.

[2]" مجمع البيان" و تفسير" ابو الفتوح رازى" و تفسير" قرطبى" ذيل آيه مورد بحث، ضمنا از حديث ديگرى كه مشابه اين حديث است و در تفسير قرطبى از رسول اكرم (ص) نقل شده استفاده مى‌شود كه عبد اللَّه بن مسعود اين سخن را از خود نگفته بلكه از پيامبر (ص) استفاده كرده است.