نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 25 صفحه : 178
مرحله اول ذكر نام او است كه در آيه مورد بحث به آن اشاره شده.
در مرحله بعد نوبت به يادآورى ذات پاك او در قلب مىرسد، كه در آيه 205 سوره
اعراف ذكر شده است وَ اذْكُرْ رَبَّكَ فِي
نَفْسِكَ تَضَرُّعاً وَ خِيفَةً"
پروردگارت را در دل خود از روى تضرع و خوف ياد كن".
سرانجام مرحله سوم فرا مىرسد، در اين مرحله از مقام ربوبيت خداوند فراتر
مىرود و به مقام مجموعه صفات جمال و جلال خدا كه در اللَّه جمع است مىرسد، چنان
كه در آيه 41 سوره احزاب مىفرمايد: يا
أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثِيراً" اى كسانى كه ايمان آوردهايد خدا را بسيار ياد
كنيد".
و به اين ترتيب اين ذكر هم چنان ادامه مىيابد و مرحله به مرحله تكامل پيدا
مىكند و صاحب آن را با خود به اوج كمال مىبرد [1] در دستور دوم مىفرمايد:" دل به خدا ببند
و از غير او قطع اميد كن و خالصانه به عبادتش برخيز" (وَ تَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتِيلًا) [2]"
تبتل" از ماده" بتل" (بر وزن حتم) در اصل به معنى"
انقطاع" است، و لذا به مريم" بتول" گفته شده، چرا كه هيچ همسرى
براى خود انتخاب نكرده بود، و اگر به بانوى اسلام فاطمه زهرا (سلام اللَّه عليها)
نيز" بتول" گفته مىشود به خاطر اين است كه او از زنان عصر خود از نظر
اعمال و رفتار
[2] طبق قاعده،" مفعول
مطلق" در اينجا بايد" تبتل" كه مصدر باب" تفعل" است ذكر
شود، ولى بجاى آن مصدر باب تفعيل آمده، اين امر علاوه بر اينكه هماهنگى آخر آيات
را حفظ مىكند، ممكن است اشاره به نكته لطيفى باشد، و آن اينكه" انقطاع الى
اللَّه" نه تمامش اكتسابى است، و نه تمامش موهبتى است، از يك سو تلاش و كوشش
بنده پرهيزگار شرط است، و از سوى ديگر لطف پروردگار.
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 25 صفحه : 178