نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 24 صفحه : 413
تفسير: آن روز مىخواهند سجده كنند اما قادر نيستند
در تعقيب آيات گذشته كه مشركان و مجرمان را در برابر يك بازپرسى كوبنده قرار
مىداد، در آيات مورد بحث گوشهاى از سرنوشت آنها را در قيامت نشان مىدهد تا روشن
شود اين گروه خودخواه و پر ادعا در آن روز چقدر ذليل و خوارند؟
مىفرمايد:" به خاطر بياوريد روزى را كه از شدت ترس و وحشت ساقها برهنه
مىشود، و آنها را دعوت به سجده مىكنند اما قادر بر آن نيستند" (يَوْمَ يُكْشَفُ عَنْ ساقٍ وَ يُدْعَوْنَ إِلَى السُّجُودِ
فَلا يَسْتَطِيعُونَ) [1] جمله" يُكْشَفُ عَنْ ساقٍ" (ساقها برهنه مىشود) به گفته جمعى از مفسرين كنايه از شدت هول و وحشت
و وخامت كار است، زيرا در ميان عرب معمول بوده هنگامى كه در برابر كار مشكلى قرار
مىگرفت دامن را به كمر مىزد و ساق پاها برهنه مىكرد، لذا مىخوانيم هنگامى كه
از" ابن عباس" مفسر معروف از تفسير اين آيه سؤال كردند گفت: هر گاه چيزى
از قرآن بر شما مخفى شد به تعبيرات عرب در اشعار مراجعه كنيد، آيا نشنيدهايد كه
شاعر مىگويد:
و قامت الحرب بنا على ساق:" جنگ ما را بر ساق پا نگهداشت" كنايه از
شدت بحران جنگ است.
بعضى نيز گفتهاند" ساق" به معنى اصل و اساس چيزى است، مانند ساقه
درخت، بنا بر اين" يُكْشَفُ عَنْ ساقٍ" يعنى در آن روز ريشههاى هر چيز
[1]" يوم" ظرف است و متعلق
به محذوفى است، و در تقدير اذكروا يوم ...
مىباشد، بعضى نيز احتمال دادهاند كه متعلق به" فلياتوا" در آيه
قبل باشد، ولى اين معنى بعيد به نظر مىرسد.
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 24 صفحه : 413