را در مسير خاصى پيش مى‌برند، خلاصه همه جا قانون است و حساب، و همه جا نظم است و برنامه.

و در پايان آيه براى تاكيد بيشتر مى‌فرمايد:" بار ديگر نگاه كن و عالم را با دقت بنگر، آيا هيچ شكاف و خلل و اختلافى در جهان مشاهده مى‌كنى"؟! (فَارْجِعِ الْبَصَرَ هَلْ تَرى‌ مِنْ فُطُورٍ).

" فطور" از ماده" فطر" (بر وزن سطر) به معنى شكافتن از طول است، و به معنى شكستن (مانند افطار روزه) و اختلال و فساد نيز مى‌آيد، و در آيه مورد بحث به همين معنى است.

منظور اين است كه هر چه انسان در جهان آفرينش دقت كند كمترين خلل و ناموزونى در آن نمى‌بيند.

" كرتين" از ماده" كر" (بر وزن شر) به معنى توجه و بازگشت به چيزى است، و" كرة" به معنى تكرار و" كرتين" تثنيه آن است، ولى بعضى از مفسران گفته‌اند كه منظور از" كرتين" در اينجا معنى تثنيه نيست، بلكه منظور توجهاى مكرر و پى در پى و متعدد است.

بنا بر اين حد اقل قرآن در اين آيات دستور به مردم مى‌دهد كه سه بار در عالم هستى بنگرند، و اسرار آفرينش را مطالعه كنند، و به يك معنى بارها و