:" آنها را امر به معروف و نهى از منكر مى‌كنى، اگر از تو پذيرفتند آنها را از آتش دوزخ حفظ كرده‌اى، و اگر نپذيرفتند وظيفه خود را انجام داده‌اى" [1] و در حديث جامع و جالب ديگرى از رسول خدا ص آمده است:

الا كلكم راع، و كلكم مسئول عن رعيته، فالامير على الناس راع، و هو مسئول عن رعيته، و الرجل راع على اهل بيته، و هو مسئول عنهم، فالمرأة راعية على اهل بيت بعلها و ولده، و هى مسئولة عنهم، الا فكلكم راع، و كلكم مسئول عن رعيته:

" بدانيد همه شما نگهبانيد، و همه در برابر كسانى كه مامور نگهبانى آنها هستيد مسئوليد، امير و رئيس حكومت اسلامى نگهبان مردم است و در برابر آنها مسئول است، مرد نگهبان خانواده خويش است و در مقابل آنها مسئول، زن نيز نگهبان خانواده شوهر و فرزندان است و در برابر آنها مسئول مى‌باشد، بدانيد همه شما نگهبانيد و همه شما در برابر كسانى كه مامور نگهبانى آنها هستيد مسئوليد! [2] اين بحث دامنه‌دار را با حديثى از امير مؤمنان على ع پايان مى‌دهيم، امام ع در تفسير آيه فوق فرمود:

علموا انفسكم و اهليكم الخير، و ادبوهم‌

" منظور اين است كه خود و خانواده خويش را نيكى بياموزيد و آنها را ادب كنيد" [3]

2- توبه درى به سوى رحمت خدا

بسيار مى‌شود كه از انسان- مخصوصا در آغاز تربيت و سير و سلوك الى اللَّه-

[1]" نور الثقلين" جلد 5 صفحه 372.

[2]" مجموعه ورام" جلد اول صفحه 6.

[3]" در المنثور" جلد 6 صفحه 244