تفسير: يا سازش يا جدايى خداپسندانه‌

در ادامه بحثهاى مربوط به" طلاق" كه در آيات پيشين آمده، در نخستين آيه مورد بحث به چند حكم ديگر اشاره مى‌كند، نخست مى‌فرمايد:

" هنگامى كه مدت عده آنها سرآمد بايد آنها را به طرز شايسته‌اى- از طريق رجوع- نگاهداريد، يا به طرز شايسته‌اى از آنها جدا شويد".

(فَإِذا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ فارِقُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ‌).

مراد به" بلوغ اجل" (رسيدن به پايان مدت) اين نيست كه مدت عده به طور كامل پايان گيرد، بلكه منظور رسيدن به اواخر مدت است، و گرنه رجوع كردن بعد از پايان عده جايز نيست، مگر اينكه نگهدارى آنها از طريق صيغه عقد جديد صورت گيرد، ولى اين معنى از مفهوم آيه بسيار بعيد به نظر مى‌رسد.

به هر حال، در اين آيه، يكى از مهمترين و حساب شده‌ترين دستورهاى مربوط به زندگى زناشويى، مطرح، و آن اينكه زن و مرد يا بايد به طور شايسته با هم زندگى كنند، و يا به طور شايسته از هم جدا شوند. همانگونه كه زندگى مشترك بايد روى اصول صحيح و طرز انسانى و شايسته باشد، جدايى نيز بايد خالى از هر گونه جار و جنجال و دعوى و نزاع و بدگويى و ناسزا و اجحاف و تضييع حقوق بوده باشد اين مهم است كه همانگونه كه پيوندها با صلح و صفا انجام گيرد جداييها نيز توأم با تفاهم باشد، چرا كه ممكن است در آينده اين زن و مرد بار ديگر به فكر تجديد زندگى مشترك شوند، ولى بدرفتاريهاى هنگام جدايى چنان جو فكرى آنها را تيره و تار ساخته كه راه بازگشت را به روى آنها مى‌بندد، و به فرض بخواهند مجددا با هم ازدواج كنند زمينه فكرى‌