ترك هر گونه دوستى نسبت به مشركان و دشمنان خدا به مسلمانان داد) [1]

تفسير سرانجام طرح دوستى با دشمن خدا

چنان كه در شان نزول دانستيم حركتى از ناحيه يكى از مسلمانان صادر شد كه هر چند به قصد جاسوسى نبود ولى اظهار محبتى به دشمنان اسلام محسوب مى‌شد، لذا آيات فوق نازل شد و به مسلمانان هشدار داد كه از تكرار اينگونه كارها در آينده بپرهيزند.

نخست مى‌فرمايد: اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! دشمن من و خود را دوست خويش قرار ندهيد" (يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا عَدُوِّي وَ عَدُوَّكُمْ أَوْلِياءَ) يعنى آنها فقط دشمنان خدا هستند كه با شما نيز عداوت و دشمنى دارند، با اين حال چگونه دست دوستى به سوى آنها دراز مى‌كنيد؟! سپس مى‌افزايد:" شما نسبت به آنها اظهار محبت مى‌كنيد در حالى كه آنها نسبت به آنچه از حق براى شما آمده (اسلام و قرآن) كافر شده‌اند، و رسول خدا و شما را به خاطر ايمان به خداوندى كه پروردگار همه شما است از شهر و ديارتان بيرون مى‌رانند" (تُلْقُونَ إِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ وَ قَدْ كَفَرُوا بِما جاءَكُمْ مِنَ الْحَقِّ يُخْرِجُونَ الرَّسُولَ وَ إِيَّاكُمْ أَنْ تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ رَبِّكُمْ‌) [2]

[1]" مجمع البيان" جلد 9 صفحه 269 (با كمى تلخيص) اين شان نزول را بخارى در صحيح خود (جلد 6 صفحه 185 و 186) و" فخر رازى" در تفسير خود، و همچنين در تفسير" روح المعانى" و" روح البيان" و" فى ظلال" و" قرطبى" و" مراغى" و غير اينها با تفاوتهايى نقل كرده‌اند.

[2] جمله" تُلْقُونَ إِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ" را حال از ضمير" لا تَتَّخِذُوا" يا جمله استينافيه دانسته‌اند (كشاف جلد 4 صفحه 512) و" باء" در" بِالْمَوَدَّةِ" يا زائده و براى تاكيد است، مانند" وَ لا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ" يا" سببيه" است با حذف مفعول، و در تقدير چنين است" تلقوا اليهم اخبار رسول اللَّه بسبب المودة التي بينكم و بينهم" (همان مدرك).