نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 23 صفحه : 515
. در اينجا سه وصف مهم براى مهاجران نخستين بيان كرده كه در" اخلاص"
و" جهاد" و" صدق" خلاصه مىشود.
نخست مساله" ابتغاء فضل خدا و رضاى او" را مطرح مىكند كه بيانگر
اين واقعيت است كه هجرت آنها نه براى دنيا و هواى نفس، بلكه براى جلب خشنودى
پروردگار و ثواب او بوده است.
بنا بر اين" فضل" در اينجا به معنى" ثواب" است، و"
رضوان" همان خشنودى پروردگار است كه مرحله والاترى از تمناى ثواب مىباشد،
همانگونه كه در آيات متعددى از قرآن نيز به همين معنى آمده، از جمله در آيه 29
سوره فتح در آنجا كه اصحاب رسول اللَّه را با اين عبارت توصيف مىكند تَراهُمْ رُكَّعاً سُجَّداً يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ
اللَّهِ وَ رِضْواناً:" آنها را پيوسته در
حال ركوع و سجود مىبينى در حالى كه فضل خدا و رضاى او را مىطلبند".
حتى تعبير به" فضل" ممكن است اشاره به اين نكته باشد كه آنها
اعمالشان را ناچيزتر از آن مىدانند كه استحقاق ثوابى بياورد بلكه ثواب را يك
انعام الهى مىشمرند! جمعى از مفسران" فضل" را در اينجا به معنى رزق و
روزى دنيا تفسير كردهاند چرا كه در بعضى از آيات ديگر قرآن نيز به همين معنى
آمده، ولى با توجه به اينكه مقام، مقام بيان اخلاص مهاجران است اين معنى مناسب
نيست، بلكه مناسب همان پاداش الهى است.
البته اين احتمال بعيد نيست كه فضل اشاره به نعمتهاى جسمانى بهشت باشد و رضوان
به نعمتهاى معنوى و روحانى ولى هر چه هست مربوط به آخرت است نه دنيا.
ديگر اينكه آنها پيوسته در خدمت آئين حق و يارى رسول او هستند
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 23 صفحه : 515