نكته‌ها:

1- لشكرهاى نامرئى خدا!

در حالى كه اهل دنيا براى كسب پيروزى بر نيروهاى ظاهرى و مادى خويش تكيه مى‌كنند، تكيه‌گاه خداپرستان ارزشهاى معنوى و امدادهاى الهى آنها است كه نمونه‌اى از آن را در داستان شكست" بنى نضير" و بيرون راندن آنها از مدينه در آيات فوق ملاحظه كرديم.

در اين آيات خوانديم كه يكى از عوامل مؤثر پيروزى همان ترس و وحشتى بود كه خدا بر دلهاى آنها افكند تا آنجا كه خانه‌هاى خود را با دست خود ويران مى‌كردند، و حاضر شدند از اموال خود چشم بپوشند و از آن ديار بيرون روند.

نظير اين معنى چند بار در آيات قرآن مجيد آمده است از جمله در داستان گروه ديگرى از يهود بنام" بنى قريظه" كه مسلمانان بعد از جنگ احزاب در يك درگيرى شديد با آنها روبرو شدند نيز آمده است، مى‌فرمايد: وَ أَنْزَلَ الَّذِينَ ظاهَرُوهُمْ مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ مِنْ صَياصِيهِمْ وَ قَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ فَرِيقاً تَقْتُلُونَ وَ تَأْسِرُونَ فَرِيقاً:" خداوند گروهى از اهل كتاب را كه از مشركان عرب حمايت كردند از دژهاى محكمشان فرود آورد، و در دلهاى آنها ترس و وحشت افكند، تا آنجا كه گروهى را به قتل رسانديد و گروهى را اسير كرديد" (احزاب 26).

همين معنى در داستان جنگ بدر نيز آمده است كه مى‌گويد: سَأُلْقِي فِي قُلُوبِ الَّذِينَ كَفَرُوا الرُّعْبَ‌:" من به زودى در دلهاى كافران وحشت مى‌افكنم".

قسمتى از اين وحشت كه حكم يك لشكر نامرئى الهى را دارد طبيعى است هر چند قسمتى از آن اسرار آميز است، و روابط آن با وسائل عادى بر ما مكشوف‌