و پيمان‌شكنان ديگر بر يهود بنى نضير، ولى هرگز اين جمله ارتباطى با" قياسات ظنى" كه بعضى در استنباط احكام دينى از آن استفاده مى‌كنند ندارد، و تعجب است كه بعضى از فقهاى اهل سنت براى اثبات اين مقصود از آيه فوق استفاده كرده‌اند هر چند بعضى ديگر بر آن ايراد گرفته‌اند.

خلاصه اينكه: منظور از عبرت و اعتبار در آيه فوق انتقال منطقى و قطعى از موضوعى به موضوع ديگر است نه عمل كردن به پندار و گمان.

به هر حال به راستى كه سرنوشت اين قوم يهود با آن قدرت و عظمت و شوكت، و با آن امكانات و استحكامات فراوان سرنوشت عبرت‌انگيزى بود، كه حتى بدون آنكه دست به اسلحه ببرند در مقابل جمعيت مسلمانان كه هرگز در ظاهر به پاى آنها نمى‌رسيدند تسليم شدند، خانه‌هاى خود را با دست خويش ويران كردند، و اموالشان را براى مسلمانان نيازمند بجا گذاردند، و در نقاط مختلف پراكنده شدند، در حالى كه طبق نقل تواريخ از آغاز به اين جهت در سرزمين مدينه سكنى گزيده بودند كه پيامبر موعود كتب خويش را درك كنند، و در صف اول يارانش قرار گيرند! و در حديثى از امام صادق ع مى‌خوانيم:

كان اكثر عبادة ابى ذر رحمه اللَّه التفكر و الاعتبار:

" بيشترين عبادت ابو ذر تفكر و عبرت گرفتن بود" [1] اما مع الاسف بسيارند كسانى كه بايد همه حوادث دردناك را خودشان بيازمايند، و طعم تلخ شكستها را شخصا بچشند، و هرگز از وضع ديگران عبرت نمى‌گيرند.

امير مؤمنان على ع مى‌فرمايد: السعيد من وعظ بغيره:" سعادتمند

[1] كتاب خصال مطابق نقل نور الثقلين جلد 5 صفحه 274.