است، در حالى كه اين واژه به معنى حشر در قيامت نيست بلكه به هر گونه اجتماع و خروج از قرارگاه و حاضر شدن در ميدان اطلاق مى‌شود، چنان كه در آيه 17 سوره نمل مى‌خوانيم: وَ حُشِرَ لِسُلَيْمانَ جُنُودُهُ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ وَ الطَّيْرِ:" لشكريان سليمان از جن و انس و پرندگان نزد او جمع شدند".

و همچنين در مورد اجتماع براى مشاهده مبارزه موسى با ساحران فرعونى مى‌خوانيم: وَ أَنْ يُحْشَرَ النَّاسُ ضُحًى‌" قرار ما اين است كه همه مردم هنگامى كه روز بالا مى‌آيد جمع شوند" (طه- 59).

سپس مى‌افزايد: شما هرگز گمان نمى‌كرديد كه آنها از اين ديار خارج شوند و آنها نيز گمان داشتند كه دژهاى محكمشان از شكست آنها و عذاب الهى مانع مى‌شود" (ما ظَنَنْتُمْ أَنْ يَخْرُجُوا وَ ظَنُّوا أَنَّهُمْ مانِعَتُهُمْ حُصُونُهُمْ مِنَ اللَّهِ‌).

آنها چنان مغرور و از خود راضى بودند كه تكيه‌گاهشان دژهاى نيرومند و قدرت ظاهريشان بود، اين تعبير آيه نشان مى‌دهد كه يهود بنى نضير در مدينه از امكانات وسيع و تجهيزات فراوانى بهره‌مند بودند، به گونه‌اى كه نه خودشان باور مى‌كردند به اين آسانى مغلوب شوند و نه ديگران، ولى از آنجا كه خدا مى‌خواست به همه روشن سازد كه چيزى در برابر اراده او قدرت مقاومت ندارد حتى بدون آنكه جنگى رخ دهد آنها را از آن سرزمين بيرون راند! لذا در ادامه آيه مى‌فرمايد:" اما خداوند از آنجا كه گمان نمى‌كردند به سراغشان آمد، و در قلبشان وحشت و ترس افكند، به گونه‌اى كه خانه‌هاى خود را با دست خويش و با دست مؤمنان ويران مى‌كردند" (فَأَتاهُمُ اللَّهُ مِنْ حَيْثُ لَمْ يَحْتَسِبُوا وَ قَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ يُخْرِبُونَ بُيُوتَهُمْ بِأَيْدِيهِمْ وَ أَيْدِي الْمُؤْمِنِينَ‌).

آرى خدا اين لشكر نامرئى، يعنى لشكر ترس را كه در بسيارى از