نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 23 صفحه : 24
و ناتوانند.
آرى اين
كوردلان بيخبر در آن روز چنان وحشتزده مىشوند كه مانند مستها بى توجه به هر طرف
رو مىآورند و به يكديگر مىخورند، گويى از خود بى خود شدهاند، چنان كه در آيه 2
سوره حج مىخوانيم: وَ تَرَى النَّاسَ سُكارى وَ ما هُمْ
بِسُكارى:" در آن روز مردم را مست مىبينى و مست نيستند".
در حقيقت اين
تشبيه همانند مطلبى است كه در آيه 4 سوره قارعه آمده است يَوْمَ
يَكُونُ النَّاسُ كَالْفَراشِ الْمَبْثُوثِ:" به
خاطر بياوريد روزى را كه مردم همچون پروانههاى پراكندهاى هستند"!
***
سپس
مىافزايد:" هنگامى كه آنها به دنبال اين دعوت از قبرها خارج مىشوند از شدت
وحشت به سوى فرشتگان دعوت كننده گردن مىكشند" (مُهْطِعِينَ
إِلَى الدَّاعِ).
"
مهطعين" از ماده" اهطاع" به معنى گردن كشيدن است، و بعضى آن را به
معنى خيره نگاه كردن، يا به سوى چيزى به سرعت دويدن، تفسير كردهاند، و هر يك از
اين معانى در تفسير آيه محتمل است، هر چند معنى اول مناسبتر به نظر مىرسد، چرا كه
وقتى انسان صداى وحشتناكى را مىشنود فورا گردن مىكشد و به مبدء صدا متوجه
مىشود، البته مانعى ندارد كه همه اينها با هم در مفهوم آيه جمع باشد، به اين
ترتيب كه آنها با شنيدن صداى دعوت كننده الهى به سوى او گردن مىكشند، سپس خيره
نگاه مىكنند، و بعد با سرعت به سوى او مىروند، و در دادگاه الهى حاضر مىشوند.
اينجاست كه
وحشت از حوادث سخت آن روز سراپاى آنها را فرا مىگيرد، لذا در دنباله آيه
مىافزايد:" كافران مىگويند: امروز روز سخت و دردناكى است"! (يَقُولُ
الْكافِرُونَ هذا يَوْمٌ عَسِرٌ).
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 23 صفحه : 24