نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 23 صفحه : 113
برگها و اجزايى است كه از گياهان جدا مىشوند و گاه به وسيله بادها به هر سو
پراكنده مىگردد، و به" كاه" نيز گفته شده است.
براى" ريحان" معانى زيادى گفتهاند، از جمله: گياهان خوشبو، و هر
گونه روزى است، و در اينجا مناسب همان معنى اول است.
***
پس از ذكر اين نعمتهاى گوناگون مادى و معنوى در آخرين آيه مورد بحث جن و
انس را مخاطب ساخته، مىگويد:" كداميك از نعمتهاى پروردگارتان را تكذيب
مىكنيد"؟! (فَبِأَيِّ آلاءِ رَبِّكُما تُكَذِّبانِ).
نعمتهايى كه يكى از ديگرى گرانبهاتر و پرارزشتر است، نعمتهايى كه سراسر زندگى
شما را در برگرفته، و هر يك نشانه روشنى از قدرت و لطف و مهر پروردگار است، چگونه
ممكن است اينها را تكذيب كرد؟! اين استفهام، استفهام تقريرى است كه در مقام اقرار
گرفتن مىآورند، و لذا در روايتى كه در آغاز سوره خوانديم به ما دستور داده شده
است كه بعد از ذكر اين جمله عرضه داريم: پروردگارا! ما هيچيك از نعمتهاى تو را
تكذيب نمىكنيم"" لا بشىء من آلائك رب اكذب".
گرچه در آيات گذشته تنها سخن از انسانها به ميان آمده است و مطلقا سخنى از
طايفه جن در ميان نبود، ولى آيات بعد نشان مىدهد كه مخاطب در ضمير"
تثنيه" (كما) اين دو گروهند.
به هر حال خداوند با اين جمله انس و جن را در برابر اين واقعيت قرار مىدهد كه
پيرامون اين مسائل بينديشند، و بعد بى آنكه نياز به تعليم ديگرى باشد از عقل خود
اين سؤال را بكنند كه" آيا هيچيك از اين نعمتهاى الهى قابل انكار است" و
اگر نيست چرا ولى نعمت خود را نشناسند؟ چرا شكر منعم
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 23 صفحه : 113