بود كه (شايد نمى‌توانست براى سجده كردن خم شود) كفى از خاك برداشت و پيشانى را بر آن گذاشت و اينگونه سجده كرد! اين تعجب ندارد كه حتى بت‌پرستان به سجده افتاده باشند چرا كه لحن گيراى اين سوره از يك سو، محتواى هيجان‌انگيز آن از سوى ديگر، و تهديدهاى وحشتناك نسبت به مشركان از سوى سوم، و خارج شدن اين آيات مبارك از دهان پيغمبر گرامى اسلام ص در نخستين مرحله نزول وحى از سوى چهارم، آن چنان گيرا و مؤثر و پر نفوذ بود كه هر دلى را بى اختيار تحت تاثير خود قرار داد، و حجابهاى عناد و لجاج و تعصب و خودخواهى را هر چند موقت كنار زد، و نور توحيد را در قلوب پرتوافكن كرد.

اگر خود ما نيز اين سوره را با دقت و تامل، و با حضور قلب و توجه تلاوت كنيم، و خود را در برابر پيامبر گرامى اسلام ص و در جو نزول آيات بينگاريم، مى‌بينيم قطع نظر از عقائد خاص اسلامى چاره‌اى جز اين نداريم كه وقتى به آخرين آيه برسيم به سجده بيفتيم و در پيشگاه حق سر تعظيم فرود آريم.

اين نخستين بار نيست كه قرآن در قلوب منكران نيز اثر مى‌گذارد و آنها را بى اختيار مجذوب خود مى‌كند چنان كه در داستان وليد بن مغيره آمده است كه وقتى آيات سوره فصلت را شنيد هنگامى كه پيامبر ص اين آيه را تلاوت فرمود: فَإِنْ أَعْرَضُوا فَقُلْ أَنْذَرْتُكُمْ صاعِقَةً مِثْلَ صاعِقَةِ عادٍ وَ ثَمُودَ از جا برخاست لرزيد و مو بر تنش راست شد، به خانه آمد به گونه‌اى كه مشركان پنداشتند او كاملا مجذوب آئين محمد ص شده است.

بنا بر اين هيچ نيازى نيست كه بگوئيم چون بعضى از شياطين جن يا انسانهاى شيطان صفت به هنگام تلاوت‌ أَ فَرَأَيْتُمُ اللَّاتَ وَ الْعُزَّى‌ ... كه سخن از بتهاى معروف عرب مى‌گويد زبان به توصيف اين بتها گشودند و جمله" تلك‌