جهان سراسر نور و روشنايى به اوج شهود باطنى، و قرب الى اللَّه، و مقام" قابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنى‌" رسيد، و خداوند در اين سفر او را مخاطب ساخته، و دستورات بسيار مهم و سخنان فراوانى به او فرمود كه مجموعه‌اى از آن امروز در روايات اسلامى به صورت" احاديث قدسى" براى ما به يادگار مانده، و در فصل آينده به خواست خداوند به قسمتى از آن اشاره مى‌كنيم.

قابل توجه اينكه طبق تصريح بسيارى از روايات، پيامبر ص در قسمتهاى مختلفى از اين سفر بزرگ، على ع را ناگهان در كنار خود مشاهده كرد، و تعبيراتى در اين روايات ديده مى‌شود كه گواه عظمت فوق العاده مقام على ع بعد از پيغمبر اكرم ص است.

با اينهمه روايات معراج جمله‌هاى پيچيده و اسرارآميزى دارد كه كشف محتواى آن آسان نيست، و به اصطلاح جزء روايات متشابه است يعنى رواياتى كه شرح آن را بايد به خود معصومين ع واگذار كرد.

(براى اطلاع بيشتر از روايات معراج به جلد 18 بحار الانوار از صفحه 282 تا 410 مراجعه شود).

ضمنا روايات معراج در كتب اهل سنت نيز به طور گسترده آمده است، و حدود 30 نفر از روات آنها حديث معراج را نقل كرده‌اند [1] در اينجا اين سؤال پيش مى‌آيد: چگونه اينهمه راهپيمايى طولانى و اين حوادث عجيب و متنوع و اينهمه گفتگوهاى طولانى و اين همه مشاهده‌ها در يك شب يا كمتر از يك شب روى داد؟! ولى با توجه به يك نكته پاسخ اين سؤال روشن مى‌شود، سفر معراج هرگز يك سفر عادى نبود كه با معيارهاى عادى سنجيده شود، نه اصل سفر

[1] تفسير" الميزان" جلد 13 صفحه 29 (ذيل آيات نخستين سوره اسراء- بحث روايى).