سفر آسمانى پيامبر ص شروع شد و آسمانهاى هفتگانه‌ [1] را يكى پس از ديگرى پيمود، و در هر آسمان با صحنه‌هاى تازه‌اى روبرو شد، با پيامبران و فرشتگان و در بعضى از آسمانها با دوزخ يا دوزخيان، و در بعضى با بهشت و بهشتيان، برخورد كرد، و پيامبر ص از هر يك از آنها خاطره‌هاى پر ارزش و بسيار آموزنده در روح پاك خود ذخيره فرمود، و عجائبى مشاهده كرد كه هر كدام رمزى و سرى از اسرار عالم هستى بود، و پس از بازگشت اينها را با صراحت، و گاه با زبان كنايه و مثال، براى آگاهى امت در فرصتهاى مناسب شرح مى‌داد، و براى تعليم و تربيت از آن استفاده فراوان مى‌فرمود.

اين امر نشان مى‌دهد كه يكى از اهداف مهم اين سفر آسمانى استفاده از نتائج عرفانى و تربيتى اين مشاهدات پر بها بود، و تعبير پر معنى قرآن" لَقَدْ رَأى‌ مِنْ آياتِ رَبِّهِ الْكُبْرى‌" در آيات مورد بحث مى‌تواند اشاره اجمالى و سربسته‌اى به همه اين امور باشد. البته همانگونه كه گفتيم بهشت و دوزخى را كه پيامبر ص در سفر معراج مشاهده كرد، و كسانى را در آن متنعم يا معذب ديد، بهشت و دوزخ قيامت نبود، بلكه بهشت و دوزخ برزخى بود، زيرا طبق آياتى كه قبلا اشاره كرديم قرآن مجيد مى‌گويد بهشت و دوزخ رستاخيز بعد از قيام قيامت و فراغت از حساب نصيب نيكوكاران و بدكاران مى‌شود.

سرانجام به هفتمين آسمان رسيد، و در آنجا حجابهايى از نور مشاهده كرد همانجا كه" سدرة المنتهى" و" جنة الماوى" قرار داشت، و پيامبر ص در آن‌

[1] طبق بعضى از آيات قرآن مانند" إِنَّا زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنْيا بِزِينَةٍ الْكَواكِبِ‌"" ما آسمان پائين را به زينت ستارگان آراستيم" (صافات- 6) آنچه ما از عالم بالا مى‌بينيم و تمامى ستارگان و كهكشانها همه جزء آسمان اولند، بنا بر اين آسمانهاى ششگانه ديگر عوالمى هستند فوق آنها؟