به هيجان آمد) و هم او بود كه به پيامبر نزديك شد تا آن حد كه فاصله چندانى ميان آنها نبود، و تعبير به" قاب قوسين" كنايه از نهايت نزديكى است.

مرتبه دوم در جريان معراج پيامبر ص بود كه در آيات آينده از آن گفتگو شده است، و به خواست خدا در باره آن سخن خواهيم گفت.

بعضى از مفسران كه اين نظر را برگزيده‌اند تصريح كرده‌اند ديدار اول پيامبر ص با جبرئيل به صورت اصليش در كنار غار" حرا" در" جبل النور" واقع شده‌ [1] ولى اين تفسير با تمام طرفدارانى كه دارد خالى از اشكالات مهمى نيست زيرا:

1- در آيه" فَأَوْحى‌ إِلى‌ عَبْدِهِ ما أَوْحى‌" (آنچه وحى كردنى بود بر- بنده‌اش وحى كرد) مسلما مرجع ضميرها (مخصوصا ضمير عبده) خدا است، در حالى كه اگر" شديد القوى" به معنى" جبرئيل" باشد تمام ضميرها به او باز مى‌گردد، درست است كه مى‌توان از قرائن خارج فهميد كه حساب اين آيه از بقيه جدا است ولى به هم خوردن يك نواختى آيات و مرجع ضميرها مسلما خلاف ظاهر است.

2-" شَدِيدُ الْقُوى‌" به معنى كسى كه تمام قدرتهايش فوق العاده است تنها مناسب ذات پاك پروردگار است، درست است كه در آيه 20 سوره" تكوير" از جبرئيل به عنوان" ذِي قُوَّةٍ عِنْدَ ذِي الْعَرْشِ مَكِينٍ‌" ياد شده، ولى ميان‌

[1] اين تفسير را كه منظور از" شَدِيدُ الْقُوى‌" جبرئيل امين است گروه كثيرى از جمله طبرسى در" مجمع البيان" بيضاوى در" انوار التنزيل" زمخشرى در" كشاف" و" قرطبى" در تفسيرش و" روح البيان" و فخر رازى در" تفسير كبير" و سيد قطب در" فى ظلال القرآن" و" مراغى" در تفسيرش برگزيده‌اند تعبيرات علامه طباطبائى در" الميزان" نيز بيشتر به اين تفسير متمايل است.