نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 22 صفحه : 275
نخست اينكه استفهام، استفهام انكارى است يعنى جهنم مىگويد افزون بر اين ممكن
نيست، و به اين ترتيب با آيه 13 سوره سجده كه مىگويد:
لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ
أَجْمَعِينَ:" سوگند ياد مىكنم كه دوزخ را از جن و
انس پر مىكنم" كاملا هماهنگ است، و تاكيدى است بر اين معنى كه تهديد الهى در
آن روز كاملا تحقق مىيابد و دوزخ از كافران و مجرمان مالامال مىشود.
ديگر اينكه منظور از اين جمله طلب فزونى است، يعنى" آيا باز هم افراد
ديگرى پيدا مىشوند كه به دوزخ بيايند"؟! و اصولا طبيعت هر چيزى اين است كه
همسنخ خود را دائما جستجو كند و هرگز سير نمىشود، نه بهشت از نيكوكاران، و نه
دوزخ از بدكاران.
ولى اين سؤال باقى مىماند كه مفهوم اين سخن آن است كه دوزخ هنوز پر نشده، در
حالى كه با آيه بالا (سوره سجده- آيه 13) كه مىگويد:" دوزخ را از جن و انس
پر مىكنم" سازگار نيست.
اما بايد توجه داشت كه طلب فزونى دليل بر پر نشدن نمىباشد، زيرا"
اولا" ممكن است ظرفى مثلا پر از غذا باشد باز هم كسى تمنا كند كه روى آن
انباشته شود و متراكم گردد،" ثانيا" اين تقاضا ممكن است به معنى تقاضاى
تضييق مكان بر دوزخيان و مجازات دردناكتر باشد، يا تمناى وسعت يافتن و سپس نفرات
بيشترى را به خود پذيرفتن.
به هر حال اين آيه به خوبى نشان مىدهد كه دوزخيان بسيارند و جهنم منظره
هولناك و وحشتناكى دارد و تهديد الهى جدى است، و به گونهاى است كه فكر در باره آن
لرزه بر اندام هر انسانى مىافكند و هشدار مىدهد نكند يكى از آن نفرات تو باشى! و
همين انديشه مىتواند او را در برابر گناهان بزرگ و كوچك كنترل كند.
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 22 صفحه : 275