نمايان است، اين توصيف آنها در تورات است، و توصيف آنها در انجيل همانند زراعتى است كه جوانه‌هاى خود را خارج ساخته، سپس به تقويت آن پرداخته، تا محكم شده، و بر پاى خود ايستاده است، و به قدرى نمو و رشد كرده كه زارعان را به شگفتى وا مى‌دارد! اين براى آن است كه كافران را به خشم آورد، خداوند كسانى از آنها را كه ايمان آورده‌اند و عمل صالح انجام داده‌اند وعده آمرزش و اجر عظيمى داده است.

تفسير: در برابر دشمنان سختگير و در برابر دوستان مهربان!

در اين دو آيه كه آخرين آيات سوره فتح است به دو مساله مهم ديگر در ارتباط با" فتح المبين" يعنى" صلح حديبيه" اشاره مى‌كند كه يكى مربوط به عالمگير شدن اسلام است، و ديگرى اوصاف ياران پيامبر اسلام ص و ويژگيهاى آنان، و وعده الهى را نسبت به آنها بازگو مى‌كند.

نخست مى‌گويد:" او كسى است كه رسولش را با هدايت و دين حق فرستاد، تا آن را بر همه اديان غالب گرداند، و كافى است كه خدا شاهد و گواه اين موضوع باشد" (هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى‌ وَ دِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَ كَفى‌ بِاللَّهِ شَهِيداً).

اين وعده‌ايست صريح و قاطع، از سوى خداوند قادر متعال، در رابطه با غلبه اسلام بر همه اديان.

يعنى اگر خداوند از طريق رؤياى پيامبر ص به شما خبر پيروزى داده كه با نهايت امنيت وارد مسجد الحرام مى‌شويد، و مراسم عمره را بجا مى‌آوريد بى آنكه كسى جرأت مزاحمت شما را داشته باشد، و نيز اگر خداوند بشارت" فتح قريب" (پيروزى خيبر) را مى‌دهد تعجب نكنيد، اينها اول كار