و اما منافقان" هنگامى كه سوره محكم و استوارى نازل مى‌گردد كه در آن نامى از جنگ و جهاد است، منافقان بيماردل را مى‌بينى كه همچون كسى كه در آستانه مرگ قرار گرفته با نگاهى مات و مبهوت، و چشمانى كه حدقه آنها از كار ايستاده به تو مى‌نگرند"! (فَإِذا أُنْزِلَتْ سُورَةٌ مُحْكَمَةٌ وَ ذُكِرَ فِيهَا الْقِتالُ رَأَيْتَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ يَنْظُرُونَ إِلَيْكَ نَظَرَ الْمَغْشِيِّ عَلَيْهِ مِنَ الْمَوْتِ‌).

از شنيدن نام جنگ چنان وحشت و اضطراب سر تا پاى آنها را فرا مى‌گيرد كه نزديك است قالب تهى كنند! فكرشان از كار مى‌افتد، سياهى چشم از حركت بازمى‌ايستد، و همچون كسانى كه نزديك است قبض روحشان شود نگاهى بى‌حركت و خيره، بى‌آنكه پلكهاى چشم بهم خورد، دارند، و اين گوياترين تعبيرى است از حال منافقان ترسو و بزدل!.

چرا برخورد مؤمنان و منافقان اين چنين متفاوت نباشد در حالى كه گروه اول به خاطر ايمان محكمشان هم به لطف و عنايت و يارى پروردگار اميدوارند، و هم از شهادت در راه او پروا ندارند.

ميدان جهاد براى آنها ميدان اظهار عشق به محبوب، ميدان شرف و فضيلت، ميدان شكوفايى استعدادها، و ميدان پايدارى و مقاومت و پيروزى است، و در چنين ميدانى ترس معنى ندارد.

اما براى" منافقان" ميدان مرگ و نابودى و بدبختى است، ميدان شكست و جدايى از لذات دنيا است، ميدانى است تاريك و ظلمانى، با آينده‌اى وحشتناك و مبهم!.

منظور از" سورة محكمة" به عقيده بعضى از مفسران سوره‌هايى است كه در آن مساله جهاد مطرح مى‌شود، ولى دليلى بر اين تفسير در دست نيست، بلكه ظاهر اين است كه" محكم" در اينجا به همان معنى مستحكم و استوار و قاطع و خالى از هر گونه ابهام است كه گاه در مقابل آن عنوان متشابه قرار مى‌گيرد، و البته‌