انعام آيه 65 مى‌خوانيم: قُلْ هُوَ الْقادِرُ عَلى‌ أَنْ يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذاباً مِنْ فَوْقِكُمْ أَوْ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِكُمْ أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعاً وَ يُذِيقَ بَعْضَكُمْ بَأْسَ بَعْضٍ‌:" بگو خداوند قادر است عذابى از طرف بالا (همچون صاعقه) يا از زير پاى شما (همچون زلزله) بر شما بفرستد، يا شما را به صورت دسته‌هاى پراكنده قرار دهد، و طعم جنگ و خونريزى را به گروهى از شما وسيله گروه ديگر بچشاند"!.

در اينجا جنگ چيزى در رديف" صاعقه" و" زلزله" و بلاهاى زمينى و آسمانى شمرده شده است. و به همين دليل در اسلام تا آنجا كه امكان دارد از جنگ پرهيز مى‌شود.

ولى آنجا كه موجوديت امتى به خطر مى‌افتد، يا اهداف والاى مقدسش در معرض سقوط قرار مى‌گيرد، در اينجا جنگ يك ارزش مى‌شود و عنوان" جهاد فى سبيل اللَّه" به خود مى‌گيرد.

به همين دليل در اسلام انواعى از جهاد وجود دارد:" جهاد ابتدايى آزادى‌بخش"،" جهاد دفاعى"،" جهاد براى خاموش كردن آتش فتنه و شرك و بت‌پرستى" كه شرح آنها را در جاى ديگر گفته‌ايم‌ [1] بنا بر اين جهاد اسلامى بر خلاف آنچه دشمنان معاند تبليغ مى‌كنند هرگز به معنى تحميل عقيده نيست، و اصولا عقيده تحميلى در اسلام ارزشى ندارد، بلكه جهاد مربوط به مواردى است كه دشمن جنگ را بر امت اسلامى تحميل مى‌كند، يا آزاديهاى خداداد را از او مى‌گيرد، يا مى‌خواهد حقوق او را پايمال كند، و يا ظالمى گلوى مظلومى را مى‌فشارد كه بر مسلمانان فرض است به يارى مظلوم بشتابند، هر چند منجر به درگيرى با قوم ظالم شود.

در آيات گذشته در يك عبارت ظريف و كوتاه نيز اين معنى منعكس شده است آنجا كه مى‌گويد كسانى كه كافر شدند از باطل پيروى مى‌كنند و مؤمنان‌

[1] جلد دوم تفسير نمونه صفحه 14 به بعد (ذيل آيه 193 بقره).