شهرها آفريده نشده بود" (سوره فجر 6- 8).

و يا مانند آنچه در آيه 36 سوره ق آمده است: وَ كَمْ أَهْلَكْنا قَبْلَهُمْ مِنْ قَرْنٍ هُمْ أَشَدُّ مِنْهُمْ بَطْشاً:" چه بسيار اقوامى را كه قبل از آنها هلاك كرديم كه از اين گروه نيرومندتر و صاحب عده و عده بيشتر بودند".

خلاصه اينكه از شما نيرومندترها در برابر طوفان مجازات الهى تاب مقاومت نياوردند تا چه رسد به شما.

سپس مى‌افزايد:" ما براى آنها گوش و چشم و قلب قرار داديم" (وَ جَعَلْنا لَهُمْ سَمْعاً وَ أَبْصاراً وَ أَفْئِدَةً) [1] آنها از نظر درك و ديد و تشخيص واقعيتها نيز قوى و نيرومند بودند، مطالب را به خوبى درك مى‌كردند، و از اين وسائل خداداد در تامين مقاصد مادى خود كاملا بهره مى‌گرفتند.

" ولى نه گوش و نه چشم و نه عقولشان آنها را به هنگام نزول عذاب الهى به هيچوجه سودى نبخشيد، چرا كه آيات خدا را انكار مى‌كردند" (فَما أَغْنى‌ عَنْهُمْ سَمْعُهُمْ وَ لا أَبْصارُهُمْ وَ لا أَفْئِدَتُهُمْ مِنْ شَيْ‌ءٍ إِذْ كانُوا يَجْحَدُونَ‌ بآيات اللَّه) [2] و سرانجام آنچه" استهزا مى‌كردند بر آنها وارد شد" (وَ حاقَ بِهِمْ ما كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُنَ‌).

آرى آنها هم مجهز به وسائل مادى بودند، و هم وسائل درك حقيقت، اما

[1] قابل توجه اينكه ابصار (چشمها) و افئده (قلبها و عقلها) به صورت جمع آمده در حالى كه سمع به صورت مفرد است اين تفاوت ممكن است به خاطر اين باشد كه سمع معنى مصدرى دارد و مصدر هميشه به صورت مفرد استعمال مى‌شود و يا به خاطر هماهنگ بودن مسموعات در برابر تفاوت ديدنيها و مدركات.

[2]" من" در" من شى‌ء" زائده و براى تاكيد است، يعنى به هيچوجه سودى به حالشان نداشت.