است كه مساله نيكى به پدر و مادر از اصول انسانى است كه حتى كسانى كه پايبند به دين و مذهبى نيستند نيز طبق الهام فطرت به آن جذب مى‌شوند، بنا بر اين آنها كه پشت پا به اين وظيفه بزرگ مى‌زنند، نه تنها مسلمان واقعى نيستند كه نام انسان براى آنها شايسته نيست.

3- تعبير به" احسانا"

(با توجه به اينكه نكره در اين موارد براى بيان عظمت مى‌آيد) اشاره به اين است كه به فرمان خداوند بايد در مقابل خدمات بزرگ پدر و مادر نيكيهاى بزرگ و برجسته انجام شود.

[4- شرح درد و رنجهاى مادر]

شرح درد و رنجهاى مادر در راه پرورش فرزند هم بخاطر اين است كه محسوستر و ملموستر است، و هم بخاطر اين كه زحمات مادر در مقايسه با پدر از اهميت بيشترى برخوردار است، و به همين دليل در روايات اسلامى تاكيد بيشترى در مورد مادر شده است.

در حديثى آمده است كه مردى نزد رسول خدا آمد و عرضكرد:

من ابر؟ قال:

امك، قال ثم من؟ قال امك، قال ثم من؟ قال امك، قال ثم من؟ قال اباك:

" اى رسول خدا به چه كسى نيكى كنم؟ فرمود: به مادرت.

عرض كرد: بعد از او به چه كسى؟ فرمود: به مادرت.

براى سومين بار عرض كرد: بعد از او به چه كسى؟ باز فرمود: به مادرت.

و در چهارمين بار وقتى اين سؤال را تكرار كرد گفت به پدرت"! [1] در حديث ديگرى آمده است كه مردى مادر پير و ناتوان خود را بر دوش گرفته بود، و به طواف مشغول بود، در همين هنگام خدمت پيامبر ص رسيد عرض كرد: هل اديت حقها:" آيا حق مادرم را اينسان ادا كرده‌ام"؟! پيامبر در جواب فرمود: لا و لا بزفرة واحدة:" نه حتى يك نفس او را

[1]" روح المعانى" جلد 26 صفحه 16.