را تلاوت فرمود هَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا السَّاعَةَ أَنْ تَأْتِيَهُمْ بَغْتَةً وَ هُمْ لا يَشْعُرُونَ‌ [1] و چه دردناك است كه انسان در برابر چنين رخدادى كه هيچ راه بازگشت ندارد اينچنين غافلگير گردد و بدون هيچگونه آمادگى در امواج آن فرو رود.

سپس از حالت دوستانى كه در مسير گناه و فساد، و يا زرق و برق دنيا، دست مودت به هم مى‌دهند پرده برداشته مى‌گويد:" همه دوستان در آن روز دشمن يكديگرند مگر پرهيزگاران"! (الْأَخِلَّاءُ يَوْمَئِذٍ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ إِلَّا الْمُتَّقِينَ‌) [2] اين آيه كه توصيفى از صحنه‌هاى قيامت است به خوبى نشان مى‌دهد كه منظور از" ساعت" در آيه قبل نيز روز رستاخيز است، روز از هم گسستن پيوندهاى دوستى، مگر پيوندهايى كه براى خدا و به نام خدا برقرار شده است.

تبديل شدن اينگونه دوستيها به عداوت در آن روز طبيعى است، چرا كه هر كدام از آنها ديگرى را عامل بدبختى و بيچارگى خود مى‌شمرد: تو بودى كه اين راه را به من نشان دادى و مرا به سوى آن دعوت كردى، تو بودى كه دنيا را در نظر من زينت دادى و مرا به آن تشويق نمودى، آرى تو بودى كه مرا غرق غفلت و غرور ساختى و از سرنوشتم بيخبر كردى، هر يك از آنها به ديگرى اينگونه مطالب را مى‌گويد.

تنها پرهيزگارانند كه پيوند دوستى آنها جاودانى است، چرا كه بر محور ارزشهاى جاودانى دور مى‌زند، و نتايج پربارش در قيامت آشكارتر مى‌شود و آن‌

[1] تفسير" روح البيان" جلد 25 صفحه 89.

[2]" اخلاء" جمع" خليل" از ماده" خلة" به معنى مودت و دوستى است، و ريشه اصلى آن" خلل" (بر وزن شرف) به معنى فاصله ميان دو جسم است، و از آنجا كه محبت و دوستى گويى در لابلاى قلب انسان نفوذ مى‌كند اين واژه در آن به كار رفته است.