الف: شورى منحصرا در مورد كارهاى اجرايى و شناسايى موضوعات است نه در باره احكام كه تنها بايد از مبدء وحى و از كتاب و سنت گرفته شود تعبير به" امرهم" (كارهايشان) نيز ناظر به همين معنى است چرا كه احكام كار مردم نيست كار خدا است.

بنا بر اين اگر بعضى از مفسران مانند" آلوسى" دامنه آن را توسعه داده‌اند و احكام را در آنجا كه نص خاصى در آن وارد نشده مشمول آن شمرده‌اند بى‌اساس است به خصوص اينكه ما معتقديم هيچ امرى در اسلام نيست مگر اينكه نص عام يا خاصى در مورد آن صادر شده است، و گرنه‌ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ‌ (مائده- 3) صحيح نبود (شرح اين معنى را بايد در كتب اصول فقه در مورد بطلان اجتهاد به معنى قانونگذارى در اسلام مطالعه كرد).

ب: بعضى از مفسران گفته‌اند كه شان نزول جمله" أَمْرُهُمْ شُورى‌ بَيْنَهُمْ‌" در مورد انصار است، و اين يا به خاطر آن است كه آنها حتى قبل از اسلام كارهايشان بر اساس شورى بود، و يا اشاره به آن گروهى از انصار است كه قبل از هجرت پيامبر ص ايمان آوردند، و در" عقبه" با او بيعت كردند، و از حضرتش دعوت به مدينه نمودند (چون اين سوره مكى است و آيات فوق نيز ظاهرا در مكه نازل شده).

ولى به هر حال آيه مخصوص شان نزولش نيست و يك برنامه عمومى و همگانى را بيان مى‌كند.

اين سخن را با حديثى از امير مؤمنان على ع پايان مى‌دهيم، آنجا كه فرمود:

لا ظهير كالمشاورة و الاستشارة عين الهداية

:" هيچ پشتيبان و تكيه گاهى همچون مشورت نيست و مشورت عين هدايت است" [1] اين نكته نيز قابل توجه است كه آخرين توصيفى كه در اين آيه مطرح شده‌

[1] وسائل الشيعه جلد 8 صفحه 425 (باب 21 از ابواب احكام العشرة)