قرآن در پاسخ همه اين سؤالات مى‌گويد: خدايى كه به همه چيز احاطه دارد تمام اين مسائل براى او روشن است، و دليل بر احاطه علمى او بر همه چيز تدبير او نسبت به همه اشياء است، چگونه ممكن است مدبر عالم از وضع جهان بيخبر باشد؟! بعضى از مفسران اين آيه را نيز مربوط به مساله توحيد دانسته‌اند، نه معاد و گفته‌اند: منظور اين است كه اين استدلالها در زمينه توحيد پروردگار اين گروه كافر لجوج را سودى نمى‌بخشد، چرا كه آنها روشنترين دليل توحيد يعنى حضور خداوند را در همه جا و شهود او را بر همه چيز منكرند، با اينحال چگونه مى‌توانند از دلائل توحيد بهره گيرند؟! [1] ولى با توجه به اينكه تعبير" لقاء اللَّه" در قرآن مجيد معمولا كنايه از قيامت مى‌باشد اين تفسير بعيد به نظر مى‌رسد.

نكته‌ها:

1- برهان" نظم" و برهان" صديقين"

مى‌دانيم فلاسفه از ميان دلائل توحيد به دو دليل اهميت زيادى مى‌دهند:

نخست برهان" نظم" سپس برهان" صديقين".

برهان نظم چنان كه از نامش پيداست از نظام عالم هستى و اسرار و دقايق آن به مبدء علم و قدرتى كه آن را ايجاد و تدبير نموده، رهنمون مى‌گردد، و قرآن مجيد پر است از استدلال به اين دليل روشن، و در همه جا نمونه‌هايى از آيات حق را در آسمان و زمين، و عالم حيات، و موجودات مختلف، بيان مى‌كند، و از آن طريق آشكارى به سوى ذات پاكش مى‌گشايد.

اين دليل براى همه قشرها قابل درك است، و هر كس به مقدار فهم و معلومات‌

[1] تفسير" الميزان" جلد 17 صفحه 432