محدود مادى بشر خارج مى‌شويم و مثلا سخن در باره آفريدگار كه نامحدود از هر جهت است به ميان مى‌آيد، به روشنى مى‌بينيم كه الفاظ ما قالب آن معانى نيست و ناچاريم كلماتى را به كار بريم كه از جهات مختلفى نارسايى دارد، همين نارساييهاى كلمات، سرچشمه قسمت قابل توجهى از متشابهات قرآن است، آيات" يَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيْدِيهِمْ‌" [1] يا" الرَّحْمنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوى‌" [2] يا" إِلى‌ رَبِّها ناظِرَةٌ" [3] كه تفسير هر كدام در جاى خود خواهد آمد از اين نمونه است و نيز تعبيراتى همچون" سميع" و" بصير" همه از قبيل مى‌باشد كه با مراجعه به آيات محكم، تفسير آنها به خوبى روشن مى‌شود.

ب) بسيارى از حقايق مربوط به جهان ديگر، يا جهان ما وراى طبيعت است كه از افق فكر ما دور است و ما به حكم محدود بودن در زندان زمان و مكان، قادر به درك عمق آنها نيستيم، اين نارسايى افكار ما و بلند بودن افق آن معانى، سبب ديگرى براى تشابه قسمتى از آيات است، مانند بعضى از آيات مربوط به قيامت و امثال آن.

و اين درست به آن مى‌ماند كه كسى بخواهد براى كودكى كه در عالم جنين زندگى مى‌كند، مسائل اين جهان را تشريح كند، اگر سخنى نگويد، كوتاهى كرده و اگر هم بگويد ناچار است مطالب را به صورت سربسته ادا كند زيرا شنونده در آن شرايط، توانايى و استعداد بيشتر از اين را ندارد.

ج) يكى ديگر از اسرار وجود متشابه در قرآن، به كار انداختن افكار و انديشه‌ها و به وجود آوردن جنبش و نهضت فكرى در مردم است، و اين درست به مسائل فكرى پيچيده‌اى مى‌ماند كه براى تقويت افكار انديشمندان، طرح مى‌شود

[1] سوره فتح، آيه 10.

[2] سوره طه، آيه 5.

[3] سوره قيامة، آيه 23.