نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 2 صفحه : 402
منحصر به خود انسان نيست بلكه ديگران را هم در بر مىگيرد. (مانند اعمال خير
كه نتيجه آن تنها شخص انجام دهنده را شامل نمىشود، بلكه ممكن است بستگان و
نزديكان و دوستان او هم در آن سهيم باشند در حالى كه" اكتساب" در مواردى
گفته مىشود كه اثر كار تنها دامنگير خود انسان مىگردد و اين در مورد گناه است.
(البته بايد توجه داشت كه اين تفاوتها در صورتى است كه" كسب" و"
اكتساب" در مقابل هم قرار گيرند).
و به دنبال اين دو اصل اساسى (تكليف به مقدار قدرت است- و هر كسى مسئول اعمال
خويش است) از زبان مؤمنان هفت درخواست از درگاه پروردگار بيان مىكند كه در واقع
آموزشى است براى همگان كه چه بگويند و چه بخواهند.
نخست مىگويد:" پروردگارا! اگر ما فراموش كرديم يا خطا نموديم ما را
مؤاخذه مكن" (رَبَّنا لا تُؤاخِذْنا
إِنْ نَسِينا أَوْ أَخْطَأْنا).
آنها چون مىدانند مسئول اعمال خويشاند لذا با تضرعى مخصوص، خدا را به عنوان
رب و كسى كه لطف ويژهاى در پرورششان داشته و دارد، مىخوانند و مىگويند زندگى به
هر حال خالى از فراموشى و خطا و اشتباه نيست، ما مىكوشيم به سراغ گناه عمدى
نرويم، اما خطاها و لغزشها را تو بر ما ببخش.
بحثى كه در اينجا مطرح مىگردد اين است كه: مگر امكان دارد كه پروردگار كسى را
در برابر لغزشى كه از فراموشى يا عدم توجه سرچشمه گرفته مجازات نمايد؟ تا زمينهاى
براى اين درخواست بماند؟
در پاسخ اين سؤال بايد گفت: گاهى فراموشى نتيجه سهلانگارى خود انسان است مسلم
است كه اينگونه فراموشيها از انسان سلب مسئوليت نمىكند مانند اين كه: در قرآن
آمده است" فَذُوقُوا بِما نَسِيتُمْ لِقاءَ
يَوْمِكُمْ هذا"، (بچشيد عذاب خدا را
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 2 صفحه : 402