نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 2 صفحه : 4
مصداقهاى
روشن است.
بنا بر اين
هر گونه تصرف در اموال ديگران از غير طريق صحيح و به ناحق مشمول اين نهى الهى است.
تمام
معاملاتى كه هدف صحيحى را تعقيب نمىكند و پايه و اساس عقلايى ندارد مشمول اين آيه
است.
همين معنى در
سوره نساء آيه 29 با توضيح بيشترى خطاب به مؤمنان آمده است، مىفرمايد:
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَأْكُلُوا أَمْوالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْباطِلِ
إِلَّا أَنْ تَكُونَ تِجارَةً عَنْ تَراضٍ مِنْكُمْ:" اى
كسانى كه ايمان آوردهايد! اموال يكديگر را به باطل و از طرق نامشروع نخوريد مگر
اينكه تجارتى باشد كه با رضايت شما انجام گيرد".
استثناء
تجارت، توأم با تراضى، در واقع بيان يك مصداق روشن از طرق مشروع و حلال است، و هبه
و ميراث و هديه، وصيت و مانند آن را نفى نمىكند، زيرا آنها نيز از طرق مشروع
عقلايى است.
جالب اينكه
بعضى از مفسران گفتهاند: قرار گرفتن آيه مورد بحث بعد از آيات روزه (آيات 182-
187) نشانه يك نوع همبستگى در ميان اين دو است، در آنجا نهى از خوردن و آشاميدن به
خاطر انجام يك عبادت الهى مىكند، و در اينجا نهى از خوردن اموال مردم به ناحق كه
اين هم نوع ديگرى از روزه و رياضت نفوس است، و در واقع هر دو شاخههايى از تقوا
محسوب مىشود، همان تقوايى كه به عنوان هدف نهايى روزه معرفى شده است
[1] ذكر اين نكته نيز لازم است كه تعبير به" اكل" (خوردن)
معنى وسيع و گستردهاى دارد كه هر گونه تصرفى را شامل مىشود، و در واقع اين تعبير
كنايهاى است از انواع تصرفات، و" اكل" يك مصداق روشن آن است.
سپس در ذيل
آيه، انگشت روى يك نمونه بارز" اكل مال به باطل" (خوردن
[1] اقتباس از تفسير فى ظلال القرآن جلد 1، صفحه
252.
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 2 صفحه : 4