ستم نكرده بلكه اين خود او است كه به خويش ستم روا داشته است" وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ‌".

ضمنا اين آيه يكى ديگر از شواهد تجسم اعمال انسان در جهان ديگر مى‌باشد:

نكته‌ها:

1- جالب توجه اينكه در تفسير" الدر المنثور" از چندين طريق نقل شده كه اين آيه آخرين آيه‌اى است كه بر پيامبر اسلام ص نازل شده است و با توجه به مضمون آن هيچ بعيد به نظر نمى‌رسد و اگر سوره بقره آخرين سوره‌اى كه بر پيامبر ص نازل گرديده نيست منافاتى با اين موضوع ندارد، زيرا مى‌دانيم گاهى آياتى كه بعدا نازل شده به فرمان پيامبر ص در سوره‌هاى قبل قرار گرفته است.

2- زيانهاى رباخوارى‌

الف- رباخوارى تعادل اقتصادى را در جامعه‌ها به هم مى‌زند و ثروتها را در يك قطب اجتماع جمع مى‌كند زيرا جمعى بر اثر آن فقط سود مى‌برند و زيانهاى اقتصادى همه متوجه جمعى ديگر مى‌گردد و اگر مى‌شنويم فاصله ميان كشورهاى ثروتمند و فقير جهان روز به روز بيشتر مى‌گردد يك عامل آن همين است و به دنبال آن بروز جنگهاى خونين است.

ب- رباخوارى يك نوع تبادل اقتصادى ناسالم است كه عواطف و پيوندها را سست مى‌كند و بذر كينه و دشمنى را در دلها مى‌پاشد و در واقع رباخوارى بر اين اصل استوار است كه رباخوار فقط سود پول خود را مى‌بيند و هيچ توجهى به ضرر و زيان بدهكار ندارد.

اينجا است كه بدهكار چنين مى‌فهمد كه ربا خوار پول را وسيله بيچاره ساختن او و ديگران قرار داده است.

ج- درست است كه ربا دهنده در اثر احتياج تن به ربا مى‌دهد اما هرگز اين بى‌عدالتى را فراموش نخواهد كرد و حتى كار به جايى مى‌رسد كه فشار پنجه‌