نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 2 صفحه : 351
رشد و تكامل جنين در شكم مادر، و نمو پيشرفت دانههاى گياهان در دل زمين، و
حركت كرات مختلف منظومه شمسى در مدار خود، و مانند آن، نمونههاى مختلفى از هدايت
تكوينى هستند، اين نوع هدايت مخصوص خدا است و وسيله آن عوامل و اسباب طبيعى و ما
وراء طبيعى است. قرآن مجيد مىگويد:
" رَبُّنَا الَّذِي أَعْطى كُلَّ شَيْءٍ
خَلْقَهُ ثُمَّ هَدى" (خدايى كه آفرينش
ويژه هر موجودى را به او بخشيد، و سپس او را هدايت و رهبرى كرد) [1]
ب) هدايت تشريعى-
منظور از اين هدايت راهنمايى افراد از طريق تعليم و تربيت، و قوانين مفيد و
حكومت عادلانه و پند و اندرز و موعظه است. اين نوع هدايت بوسيله پيامبران و امامان
و افراد صالح و مربيان دلسوز انجام مىشود و در قرآن به آن كرارا اشاره شده است.
قرآن مجيد مىگويد:
" ذلِكَ الْكِتابُ لا رَيْبَ فِيهِ هُدىً
لِلْمُتَّقِينَ" (اين كتاب بزرگ ترديدى در آن نيست و
وسيله هدايت پرهيزكاران است) [2]
ج) هدايت به معنى فراهم ساختن وسيله-
اين نوع هدايت كه گاهى از آن به عنوان" توفيق" ياد مىشود عبارت از
اين است كه وسائل لازم را در اختيار افراد بگذارند تا با ميل و اراده خود از آن
براى پيشرفت استفاده كنند، مثلا ساختن مدرسه، مسجد، كانونهاى تربيتى، تهيه
برنامهها و كتابهاى لازم و تربيت مبلغان و معلمان شايسته، همه داخل در اين قسم از
هدايت هستند و در حقيقت اين قسم از هدايت برزخى است بين هدايت تكوينى و تشريعى.
قرآن مىگويد:
" وَ الَّذِينَ جاهَدُوا فِينا
لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنا" (و كسانى
كه در راه ما مجاهده كنند آنها را به راههاى خود هدايت مىكنيم). [3]