وَ أَعْنابٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ لَهُ فِيها مِنْ كُلِّ الثَّمَراتِ وَ أَصابَهُ الْكِبَرُ وَ لَهُ ذُرِّيَّةٌ ضُعَفاءُ فَأَصابَها إِعْصارٌ فِيهِ نارٌ فَاحْتَرَقَتْ‌).

ترسيمى است بسيار زيبا از حال اين گونه اشخاص كه با ريا و منت و آزار، خط بطلان بر انفاق خويش مى‌كشند، پير مرد سالخورده‌اى را در نظر مجسم مى‌كند كه فرزندان خرد سال و كوچكى اطراف او را گرفته‌اند و تنها راه تامين زندگى حال و آينده آنان، باغ سر سبز و خرمى است با درختان خرما و انگور و ميوه‌هاى ديگر، درختانى كه پيوسته آب جارى از كنارش مى‌گذرد و زحمتى براى آبيارى ندارد، ناگهان گردباد آتشبارى مى‌وزد و آن را مبدل به خاكستر مى‌كند، چنين انسانى چه حسرت و اندوه مرگبارى دارد، حال كسانى كه اعمال نيكى انجام مى‌دهند و سپس با ريا و منت و آزار آن را از بين مى‌برند، چنين است، زحمت فراوانى كشيده‌اند، و در آن روز كه نياز به نتيجه آن دارند، همه را خاكستر مى‌بينند چرا كه گرد باد آتشبار ريا و منت و آزار آن را سوزانده است.

و در پايان آيه به دنبال اين مثال بليغ و گويا، مى‌فرمايد:" اينگونه خداوند آيات خود را براى شما بيان مى‌كند، شايد بينديشيد" و راه حق را از باطل تشخيص دهيد (كَذلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآياتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ‌).

آرى سرچشمه بدبختيهاى انسان مخصوصا كارهاى ابلهانه‌اى همچون منت گذاردن و ريا كه سودش ناچيز و زيانش سريع و عظيم است ترك انديشه و تفكر است، و خداوند همگان را به آن دعوت مى‌كند.

1- اين مثالهاى پى در پى كه هر كدام از ديگرى گوياتر و ظريف‌تر است همه در ارتباط با مسائل زراعى است، چرا كه نه تنها براى مردم مدينه كه اين آيات در