نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 2 صفحه : 146
سخنان شما را
مىشنود و از نيات شما آگاه است (وَ لا تَجْعَلُوا اللَّهَ
عُرْضَةً لِأَيْمانِكُمْ أَنْ تَبَرُّوا وَ تَتَّقُوا وَ تُصْلِحُوا بَيْنَ
النَّاسِ وَ اللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ) [1]"
ايمان" جمع" يمين" به معنى سوگند است، و" عرضه" (بر وزن
غرفه) به معنى در معرض قرار گرفتن چيزى است، مثلا جنسى را كه به بازار براى فروش
مىبرند و در معرض معامله قرار مىدهند، عرضه مىنامند، گاهى به موانع نيز، عرضه
اطلاق مىشود، زيرا در معرض انسان و بر سر راه او قرار دارد.
بعضى نيز
گفتهاند: منظور اين است كه حتى براى كارهاى نيك، اعم از كوچك و بزرگ، قسم ياد
نكنيد، و نام خدا را كوچك ننماييد، و به اين ترتيب سوگند ياد كردن جز در مواردى كه
هدف مهمى در كار باشد عمل نامطلوب است اين موضوع در احاديث زيادى نيز به چشم
مىخورد، از جمله اينكه در حديثى امام صادق ع مىفرمايد:
و لا تحلفوا باللَّه صادقين و لا كاذبين فان اللَّه سبحانه يقول وَ لا تَجْعَلُوا اللَّهَ عُرْضَةً لِأَيْمانِكُمْ:
تفسير
نمونه ؛ ج2 ؛ ص146
هيچ گاه
سوگند به خدا ياد نكنيد چه راستگو باشيد، چه دروغگو، زيرا خداوند سبحان مىفرمايد:
خدا را در معرض سوگندهاى خود قرار ندهيد" [2]
احاديث متعدد ديگرى نيز در اين زمينه نقل شده است [3]
در اين صورت تناسب آن با شان نزول چنين است كه سوگند ياد كردن در كارهاى خوب عملى
پسنديده نيست تا چه رسد به اينكه كسى سوگند ياد كند كارهاى خوب را ترك كند.
[1] مطابق اين تفسير كلمه" لا" در
تقدير است و در اصل لئلا تبروا بوده است، و اين معنى با شان نزول كاملا سازگار
است، اين احتمال نيز وجود دارد كه عرضة به معنى مانع باشد، يعنى سوگند به نام خدا
را مانع انجام كار نيك و اصلاح در ميان مردم قرار ندهيد (در واقع تقدير چنين
مىشود: لا تجعلوا اللَّه بسبب ايمانكم حاجزا ان تبروا و تتقوا) ولى توجيه اول،
مناسبتر به نظر مىرسد.
[2] كافى، مطابق نقل نور الثقلين، جلد 1 صفحه
218 حديث 833 و وسائل الشيعه، جلد 16 صفحه 116 حديث 5.
[3] همان مدرك حديث 832 و 834 و وسائل الشيعه،
جلد 16 صفحه 115 به بعد.
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 2 صفحه : 146