تفسير: پاسخ به چهار سؤال‌

آيه اول از دو سؤال درباره" شراب" و" قمار" شروع مى‌شود، مى‌فرمايد:" از تو درباره شراب و قمار سؤال مى‌كنند" (يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَيْسِرِ).

" خمر" در لغت در اصل به گفته" راغب" به معنى پوشانيدن چيزى است و لذا به چيزى كه با آن مى‌پوشانند" خمار" گفته مى‌شود هر چند خمار معمولا به چيزى گفته مى‌شود كه زن سر خود را با آن مى‌پوشاند.

در معجم مقاييس اللغه نيز براى" خمر" يك ريشه ذكر كرده كه دلالت بر پوشاندن و اختلاط و آميزش در پنهانى مى‌كند و از آنجا كه شراب عقل انسان را مى‌پوشاند به آن خمر گفته شده زيرا سبب مستى است و مستى پرده‌اى بر روى عقل مى‌افكند و نمى‌گذارد انسان خوب و بد را تشخيص دهد.

" خمر" در اصطلاح شرع به معنى شراب انگور نيست بلكه به معنى هر مايع مست كننده است خواه از انگور گرفته شده باشد و يا از كشمش يا خرما و يا هر چيز ديگر، هر چند در لغت براى هر يك از انواع مشروبات الكلى اسمى قرار داده شده است.

" ميسر" از ماده" يسر" گرفته شده كه به معنى سهل و آسان است، و از آنجا كه" قمار" در نظر بعضى از مردم وسيله آسانى براى نيل به مال و ثروت است به آن ميسر گفته شده است.

سپس در جواب مى‌فرمايد:" بگو در اين دو گناه بزرگى است و منافعى (از نظر ظاهر و جنبه مادى) براى مردم دارد ولى گناه آنها از نفعشان بيشتر است" (قُلْ فِيهِما إِثْمٌ كَبِيرٌ وَ مَنافِعُ لِلنَّاسِ وَ إِثْمُهُما أَكْبَرُ مِنْ نَفْعِهِما).

با توجه به اينكه جامعه عرب جاهلى بسيار آلوده به شراب و قمار بوده حكم تحريم اين دو به طور تدريجى و در چند مرحله نازل شده و اگر نرمش و مدارايى در