ايمان و عمل صالح لازم است تا در پرتو آن چنين شايستگى حاصل شود.

آيا اين جمله نيز گفته بهشتيان است يا سخن پروردگار كه به دنبال سخنان آنها آمده؟

مفسران هر دو احتمال را داده‌اند ولى معنى اول يعنى ارتباط آن با گفتار بهشتيان با جمله‌هاى ديگر آيه، هماهنگى بيشترى دارد.

اشاره به وضع فرشتگان در اطراف عرش خداوند يا به خاطر اين است كه آمادگى آنها را براى اجراى اوامر الهى بيان كند، و يا اشاره به حالت مشهود باطنى پر ارزشى است كه براى خاصان و مقربان درگاه خداوند در آن روز حاصل ميشود گر چه اين معانى سه‌گانه با هم منافاتى ندارند اما معنى اول مناسبتر به نظر مى‌رسد.

لذا به دنبال آن مى‌گويد:" در آن روز در ميان بندگان به حق داورى مى‌شود" (وَ قُضِيَ بَيْنَهُمْ بِالْحَقِ‌).

و از آنجا كه اين امور نشانه‌هاى ربوبيت پروردگار، و دلائل شايستگى ذات پاكش براى هر گونه حمد و سپاس است در آخرين جمله مى‌افزايد:" در آن روز گفته مى‌شود حمد و سپاس مخصوص پروردگار عالميان است" (وَ قِيلَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ‌).

آيا گوينده اين سخن فرشتگانند؟ يا بهشتيان و پرهيزگاران؟ و يا همه آنها؟ معنى اخير مناسبتر به نظر مى‌رسد، چرا كه حمد و سپاس الهى برنامه‌