نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 19 صفحه : 522
توضيح اينكه: اعمال ما نسبتى به خدا دارد، و هم نسبتى به ما از يك سو چيزى در
تمام عالم هستى از حيطه قدرت خداوند بيرون نيست، و اعمال ما از اين نظر مخلوق او
است، زيرا قدرت و عقل و اختيار و ابزار كار و آزادى عمل را او به ما داده است، و
از اين نظر عمل ما را مىتوان به او نسبت داد، او خواسته است كه ما آزاد باشيم و
اعمال اختيارى بجا آوريم، و تمام وسائل را او در اختيار ما گذارده.
ولى در عين حال ما در عمل خود آزاد و مختاريم و از اين نظر افعال ما به ما
منتسب است و ما در برابر آن مسئوليم.
اگر كسى بگويد ما خالق اعمال خويش هستيم و خداوند هيچ دخالتى در آن ندارد، او
مشرك است، چون معتقد به دو خالق شده، خالق بزرگ و خالق كوچك، و اگر بگويد خالق
اعمال ما خداست و ما هيچ دخالتى نداريم، او منحرف است، چرا كه حكمت و عدالت خدا را
انكار كرده، مگر مىشود اعمال مال او باشد و ما در مقابل آن مسئول باشيم؟ در اين
صورت مجازات و پاداش و حساب و معاد و تكليف و مسئوليت معنى ندارد.
بنا بر اين اعتقاد صحيح اسلامى كه از جمعبندى آيات قرآن به خوبى به دست
مىآيد اين است كه تمام اعمال ما هم منتسب به او است و هم منتسب به خود ما و اين
دو نسبت هيچگونه منافاتى با هم ندارد چرا كه دو نسبت طولى است نه عرضى (دقت كنيد).
***
آيه بعد با ذكر توحيد مالكيت خداوند بحث توحيدى آيه قبل را تكميل كرده،
مىگويد:" كليدهاى آسمانها و زمين از آن او است" (لَهُ مَقالِيدُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ).
" مقاليد" به گفته غالب ارباب لغت جمع" مقليد" است (هر
چند زمخشرى در كشاف مىگويد اين كلمه مفردى از جنس خود ندارد) و" مقليد"
و" اقليد"
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 19 صفحه : 522